Monet, Renoir, Delacroix i inni. Normandia namalowana

Historia kolekcji

W 1992 roku Rada Regionalna Dolnej Normandii, we współpracy z siecią Promodes, rozpoczęła przygotowania nad stworzeniem kolekcji obrazów obejmującej malarstwo Normandii w okresie między 1790 a 1940 rokiem. W tym bezprecedensowym przedsięwzięciu wzięli udział znawcy tematu, historycy sztuki i krytycy, a jego celem było pozyskanie obrazów słynnych, ale i mniej znanych malarzy zauroczonych normandzkim wybrzeżem i całym regionem. Wśród gromadzonych prac znalazły się między innymi najznamienitsze prace artystów, którzy wpisali się w historię impresjonizmu. Wystawy „Szkice normandzkie 1850–1960” i „Elstir, Proust. Malarstwo” zaprezentowały szerszej publice kluczową rolę Normandii w tej dziedzinie sztuki. Alain Tapié, były kurator w Muzeum Sztuk Pięknych w Caen, a także Pałacu Sztuk Pięknych w Lille, nadzorował powstawanie kolekcji „Peindre en Normandie”. Patronat nad tą jedyną w swoim rodzaju inicjatywą we Francji objęły NXP – członek grupy FRIAL oraz miasto Caen. Wystawę pokazano we Francji, w Austrii, Stanach Zjednoczonych i we Włoszech, następnie gościły ją galerie w Tallinie, Rydze, Mińsku i Kijowie, wreszcie trzy państwa skandynawskie. Do 22 maja 2016 r. można było oglądać tę wystawę w Szczecinie. W skład kolekcji wchodzą prace Claude’a Moneta, Eugène’a Boudina, Théodore’a Gericaulta, Edouarda Vuillarda, Gustave’a Courbeta, Jeana-Baptiste’a Camille’a Corota, Raoula Dufy’ego, Auguste’a Renoira i wielu innych, co czyni z kolekcji „Peindre en Normandie” ambasadora tego regionu.

Charakterystyka kolekcji

Związki Normandii z malarstwem są powszechnie znane i dobrze zbadane przez historyków sztuki. Na początku XIX wieku sam ten region stanowił rezerwuar pomysłów, przyciągając artystów jak magnes. Fascynację Normandią zapoczątkowali angielscy akwareliści (m.in. Joseph William Mallord Turner i Richard Parkes Bonington), którzy przepłynąwszy kanał La Manche, poświęcili swe wysiłki badaniu malowniczych krajobrazów, ruin i pomników regionu. Z niezwykłym entuzjazmem opisywali Normandię – jej blask i urok pobudzające zmysły i podsycające zapał do podróży. Ich zdolność przełożenia prawdy i naturalnej energii krajobrazu na język sztuki stanowiła inspirację dla francuskich malarzy. I tak Normandia, dzięki rozwojowi kolei parowej, stała się miejscem spotkań „paryżan”: Jeana-Baptiste’a Corota, Gustave’a Courbeta, Constanta Troyona i przede wszystkim Eugène’a Boudina – artysty samouka, który pochodził właśnie z Normandii i uwieczniał na płótnie głównie jej pejzaże, a jego twórczość miała duży wpływ na powstanie impresjonizmu, szczególnie na twórczość Moneta. Takie miejsca jak Honfleur (zresztą miejsce urodzenia Boudina), Le Havre, później także Rouen ucieleśniają chwile twórcze i wymianę idei zapowiadających nowoczesność, impresjonizm i fowizm. Od Claude’a Moneta do Johana Bartholda Jongkinda, od Alberta Lebourga do Josepha Delattre’a, od Alberta Marqueta do Raoula Dufy’ego – to ledwie kilka przykładów artystów, dzięki którym przez ponad stulecie Normandia, a także Île-de-France i Prowansja wsławiły się jako archetypowy przykład piękna tworzenia. Zwłaszcza natura normandzkiego krajobrazu leży u źródeł szerokiego wachlarza przejawów ekspresji twórczej. Naturalne mikrokosmosy, małe światy, które tworzą ziemia i powietrze, woda i mgła – wszystkie ona mają jedyne w swoim rodzaju atrybuty pobudzające wyobraźnię malarza. Taką Normandię, głęboko rustykalną, pełną liryzmu i o niebywałej sile wyrazu zdołali uchwycić artyści zarówno dobrze znani, jak i lokalni malarze. Zebrane obrazy wybrano pod kątem tego, w jakim stopniu oddają ukryty, utajony czy wręcz tajemniczy aspekt wpływu terenów wiejskich – mniej widowiskowych i światowych niż tętniące życiem miejscowości nadmorskie – na malarstwo normandzkie. Corot czy Boudin przedstawili region w stylu „szarego impresjonizmu”, zaś twórcy, tacy jak Paul Signac czy Maurice Louvrier – w całej palecie kolorów.

Rozwój kolekcji

Kolekcja jest z założenia niekompletna. Wciąż poszukujemy nieznanych arcydzieł Alexandre’a Dubourga, Antoine’a Guillemeta, Franka Boggasa czy najwspanialszego dzieła Victora Vignona. Jego małe obrazy, niezauważane niekiedy przez szerszą publikę, są, jak to klientom swego butiku przy rue Laffitte opowiadał Pierre-Firmin Martin, są więcej warte niż duże. Projekt „Peindre en Normandie” jest wciąż dynamicznie realizowany w grupie historyków sztuki, dyrektorów galerii, aukcjonatorów i samych artystów. Malarstwo, jego szlachetność i wrażliwość na prawdę to więcej niż osoba twórcy czy przynależność obrazu do danego nurtu. Twórcy kolekcji mają więc nadzieję, że uda się odnaleźć i pozyskać dla projektu owe mocne, lecz rzadkie i czasem hermetyczne obrazy, znajdujące się w publicznych instytucjach czy prestiżowych kolekcjach. Wciąż bowiem w rękach prywatnych lub dobrych galeriach czekają: obrazy Courbeta w niezwykły sposób pokazujące pogodę Normandii, widoki Sainte-Adresse czy Etretat uwiecznione przez Moneta, marina i klify Villerville pędzla Daubigny’ego, plaża u Boningtona, barka Corota, morze w Luc-sur-Mer Hilla i Whistlera, Grandcamp przedstawione przez Signaca, Rouen przez Pissarra czy Etretat u Matisse’a i Vallottona. Kolekcja wiele zyska dzięki sprowadzeniu choć niektórych z wymienionych dzieł. Alain Tapié.

Dyrektor kolekcji „Malarze Normandii”, do niedawna dyrektor drugiego muzeum Francji: Palais des Beaux-Arts (Pałacu Sztuk Pięknych) w Lille.

Godziny otwarcia: wtorek-niedziela: 10.00-17.00, czwartek (01.06-31.08): 12.00-19.00, poniedziałek - nieczynne