Kapista: Piotr Potworowski | Za granicą sztuki

ZA GRANICĄ SZTUKI Artyści-emigranci: uciekinierzy, wygnańcy, dobrowolni rezydenci, obywatele świata…?

Kapista: Piotr Potworowski dr Hubert Bilewicz (Uniwersytet Gdański) 11 grudnia 2013, godz. 17:30 | Infobox w Gdyni

Już 11 grudnia przyjdzie czas na ostatnie w tym roku spotkanie z cyklu „Za granicą sztuki”. Tym razem będzie ono poświęcone postaci owianej już legendą. Będzie to malarz, który swoje prace prezentował na najbardziej prestiżowych wystawach w Paryżu, Londynie, Wenecji; artysta, który w kilkanaście lat po śmierci cały czas powiększa grono swoich wielbicieli i stanowi wzór dla młodych twórców. Zapraszamy na spotkanie z Kapistą: Piotrem Potworowskim. Czekamy na wszystkich entuzjastów malarstwa – to wydarzenie nie tylko dla koneserów, ale dla wszystkich wrażliwych na piękno i spragnionych sztuki z najwyższej półki. Dzięki obecności łącznie blisko 200 osób na dwóch pierwszych wykładach, wiemy, że w Gdyni ich nie brakuje. Mamy nadzieję, że i tym razem znajdą oni w okresie przedświątecznego zabiegania chwilę na spotkanie z twórczością tego wybitnego polskiego artysty emigracyjnego.

W trakcie ośmiu miesięcy przedstawiamy polskich artystów-emigrantów, których prace przekraczały granice w sztuce, otwierając świat na nowe idee, ale też dotykały newralgicznych granic światopoglądowych, środowiskowych czy pokoleniowych. Cykl wykładów – ZA GRANICĄ SZTUKI – to wyśmienita okazja by poznać twórczość najznakomitszych, choć często nieznanych w kraju, artystów emigracyjnych różnych dziedzin: malarstwa, filmu, rzeźby czy architektury. Udajemy się w różne destynacje artystycznych wyjazdów a także podejmujemy próby zrozumienia wyjątkowej sytuacji emigranta-artysty. Poznajemy więc nie tylko twórców, ale także uciekinierów, wygnańców, dobrowolnych rezydentów, obywateli świata…

Kapista: Piotr Potworowski / dr Hubert Bilewicz (Uniwersytet Gdański) – 11 grudnia

Urodzony 14 czerwca 1898 w Warszawie, zm. 24 kwietnia 1962 tamże. Malarz, grafik i scenograf. Jeden z najbardziej oryginalnych artystów powojennej Polski, poszukujący własnego stylu i otwarty na świat artysta, którego twórczość, w dużej części powstała na emigracji, inspiruje po dziś dzień.

Podczas studiów na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych Potworowski zetknął się z Józefem Pankiewiczem i miał szczęście dołączyć do grupy kapistów, którzy za cel obrali sobie wyjazd do Paryża i kontynuowanie artystycznej edukacji u źródeł francuskiej tradycji malarskiej. Kilka lat, które przyszło mu spędzić we Francji, Potworowski wykorzystał z wrodzoną sobie pasją, chłonąc doświadczenia i szukając własnej drogi artystycznego wyrazu. Dosyć szybko odłączył się od pozostałych członków Komitetu Paryskiego i zapisał się do pracowni Légera. Początkowo inspirował go postimpresjonizm, który ukształtował styl kapistów, później jednak samodzielnie poświecił się studiowaniu malarstwa na przestrzeni wieków – począwszy od zachwytu nad malarstwem dawnym i twórczością artystów tej miary co Rembrandt, poprzez analizowanie i skrupulatne kopiowanie obrazów Delacroix czy Corota, aż po sztukę Cézanne’a, Bonnarda, Matisse’a, Picassa, Braque’a. Wystawiał swoje prace podczas 38. Salonu Niezależnych w 1927.

Po wybuchu II wojny światowej przedostał się z rodziną do Szwecji, a następnie udał się do Wielkiej Brytanii, gdzie mieszkał do 1958. Związał się ze środowiskiem polskich artystów emigracyjnych, stając się jednocześnie członkiem London Royal Group oraz Royal West of England Academy. Decyzję o powrocie do Polski podjął w 1958, związując się z akademiami artystycznymi w Gdańsku i Poznaniu. Jego zagraniczne doświadczenia i nieobciążona socjalistycznymi naleciałościami droga artystycznego rozwoju stała się inspiracją dla wielu pedagogów i studentów.

Mimo upływu czasu jego twórczość ma znaczący wpływ na kolejne pokolenia artystów. Nieustanne poszukiwania własnej formy artystycznego wyrazu, podążanie za nowoczesnymi trendami w sztuce światowej czy wpływ sztuki kapistów stanowi o sile jego twórczości. Głównie znany ze swoich pejzaży, działał również na polu grafiki, a także dał się poznać jako wybitny scenograf, współpracujący między innymi z Jerzym Grotowskim.

Obrazy Potworowskiego eksponowane były na wielu prestiżowych wystawach w kraju i na świecie, m.in. w Documenta II w Kassel (1959), XXX Biennale w Wenecji (1960), gdzie zdobył nagrodę; Musée d’Art Moderne w Paryżu (1961), Museum of Modern Art w Nowym Jorku (1961). Prace artysty znajdują się w kolekcjach prywatnych i publicznych, m.in. w Tate Gallery St Ives, Bristol City Art Gallery, Royal West of England Academy oraz w wielu muzeach, m.in. Muzeum Narodowym w Warszawie, Poznaniu i Krakowie.

PROGRAM WYKŁADÓW „ZA GRANICĄ SZTUKI”

Poczynając od października 2013 aż do maja 2014 wykłady odbywają się w każdą drugą środę miesiąca w godz. 17.30-19.00 w InfoBoxie w Gdyni.

1. Emigrantka: Olga Boznańska / dr Hubert Bilewicz (Uniwersytet Gdański) – 9 października 2013

2. Świadek: Józef Czapski / dr Zbigniew Mańkowski (ASP Gdańsk) – 13 listopada 2013

3. Kapista: Piotr Potworowski / dr Hubert Bilewicz (Uniwersytet Gdański) – 11 grudnia 2013

4. Niespełniony geniusz: Maciej Nowicki /dr Jacek Friedrich (Uniwersytet Gdański, Muzeum Miasta Gdyni) – 8 stycznia 2014

5. Pogodna zima w Malakoff: Alina Szapocznikow / dr Dorota Grubba (Polski Instytut Studiów nad Sztuka Świata, Warszawa) – 12 lutego 2014

6. Był sobie raz: Walerian Borowczyk / mgr Irina Gavrash (Uniwersytet Gdański) – 12 marca 2014

7. Geometrie metalu – geometrie strachu: Theodore Roszak i rodzina Jarnuszkiewiczów / dr Dorota Grubba (Polski Instytut Studiów nad Sztuka Świata, Warszawa) – 9 kwietnia 2014

8. Poza Wrogościnność: Krzysztof Wodiczko / dr Dorota Grubba (Polski Instytut Studiów nad Sztuka Świata, Warszawa) – 14 maja 2014

Projekt ZA GRANICĄ SZTUKI zainaugurował wykład dr Huberta Bilewicza, autora koncepcji i programu merytorycznego, który w poniższych słowach opisuje cykl:

„Choć sztuka współczesna nie posiada już granic, to dwudziestowieczne życie artystyczne określały jednak rozliczne granice: państwowe, środowiskowe, pokoleniowe, ideowe, stylistyczne… Granice topograficzne składające się na geografię artystyczną, wyznaczały obszary centrów i prowincji artystycznych, metropolie europejskie zawsze przyciągały artystów z prowincji. Kosmopolityczna bądź internacjonalna formuła życia artystycznego nakładała się na geopolityczne czy narodowe uwikłania bądź lokalne doświadczenia czy wreszcie indywidualne losy. Niemniej dla sztuki ostatniego stulecia równie istotne znacznie miały inne granice: wyznawanych filozofii twórczych, uprawianych dyscyplin, bądź stosowanych mediów artystycznych. Kwestia obecności polskiej w nowoczesnej sztuce światowej zawiera w sobie pytania o zakres oraz rangę partycypacji polskich artystów w międzynarodowym obiegu sztuki, jak również pytania o charakter i zasięg recepcji sztuki polskiej. Wagi obecności artystycznej nie sposób rzecz jasna sprowadzić jedynie do rankingu popularności twórców, mierzących swą karierę sukcesami komercyjnymi bądź statusem celebrytów sztuki. W cyklu wykładów odważymy się wskazać wybranych twórców wizualnych i nieoczywiste zjawiska zarówno międzynarodowe, jak i krajowe, szczególnie istotne dla dziejów sztuki XX wieku, unikając jednak polonocentryzmu i megalomanii. Będzie wielokrotnie mowa o Paryżu – nieustannie przyciągającym światowych artystów, lecz również o twórcach działających w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Wielkiej Brytanii. Bohaterami spotkań pozostaną jednak przede wszystkim sami artyści-emigranci, których życie i twórczość rozpięte były między Polską a światem: uciekinierzy, wygnańcy, dobrowolni rezydenci. Ciekawi świata, a jednocześnie targani tęsknotami; asymilujący się w nowych środowiskach bądź wyalienowani; pozostający za granicą lub wielokrotnie powracający; obywatele świata…”