Koncert pamięci Papieża Jana Pawła II

w V rocznicę śmierci

Giovanni Battista Pergolesi

Stabat Mater

Jan Sebastian Bach - Aria na strunie G

Wystąpią: Anna Radziejewska -mezzosopran,

Marta Boberska-sopran

oraz orkiestra Polskiej Filharmonii Sinfonia Baltica pod batutą Bohdana Jarmołowicza

Najsłynniejsze ze wszystkich Stabat Mater Włoch Giovanni Battista Pergolesi ukończył w 1736 r., na dwa dni przed śmiercią. Jest to dzieło ascetyczne, ale bardzo dojrzałe pod względem kompozycji, stawia przed wykonawcami wyzwanie w postaci konieczności nie tylko doskonałego wyczucia słowa, ale i nie budzącej wątpliwości umiejętności podkreślenia momentow napięcia. To jedno z najpiękniejszych dzieł pasyjnych powstało na z pograniczu baroku i klasycyzmu. Ze względu na dużą popularność, jaką Stabat Mater Pergolesiego cieszy się się po dziś dzień, narosła wokoł niego romantyczna aura. Niektorzy utrzymują, że młodo umierający Pergolesi miał na łożu śmierci stawiać ostatnie nuty, tocząc bezlitosny boj z czasem, aby ukończyć swą kompozycję. Czy tak było? Tego nie wiemy. Na pewno jest to ostatni utwor przedwcześnie zmarłego kompozytora. Stabat Mater to kantata na sopran, alt, orkiestrę smyczkową i basso continuo. Co ciekawe, kompozycja ta wykazuje wpływ gatunkow charakterystycznych dla utworow świeckich. Na pewno ma na to wpływ rok powstania (ok. 1736), a jest to raczej schyłkowa faza baroku, w ktorej już dość swobodnie dochodziło do syntezy gatunkow muzycznych. Kompozytorzy dla uzyskania jak najlepszej symbiozy tekstu i muzyki sięgali po rożne znane im gatunki. Pergolesi w Stabat Mater stara się oddać jak najwierniej ludzkie uczucia takie, jak: cierpienie, wspołczucie, troska. Tak więc mamy utwor przesiąknięty dramatyzmem i emocjami. Utwor ten swoją oryginalnością i prostotą zajął sobie stałe miejsce w kanonie największych dzieł - nie tylko pasyjnych.

Jan Sebastian Bach napisał cztery Suity Orkiestrowe. W czasach wspołczesnych Bachowi nosiły one nazwę Uwertur od nazwy pierwszych, otwierających części utworow. Powstały około roku 1720 gdy Bach mieszkał w Koethen, 30 km na połnoc od Halle w Saksonii-Anhalt. W latach 1717 - 1723 pracował bowiem jako Kapelmistrz na dworze Księcia Leopolda von Anhalt-Koethen. Trzecia Uvertura D- dur, BWV 1068 składa się z pięciu części: 1. Ouverture / 2. Air / 3. Gavotte I/II /4. Bourree / 5. Gigue. Jako całość nie wyrożnia się zbytnio wśrod wielkiego dorobku Bacha.Wyjątkiem jest część druga - aria. Stało się to za przyczyną Augusta Wilhelmj. Był on niemieckim skrzypkiem, żyjącym w latach 1845 - 1908. Pod koniec XIX wieku Wilhelmj dokonał transkrypcji arii na skrzypce i fortepian. Przetransponował rownież tonację z D-dur na C-dur. Wilhelmj lubił się popisywać swoją biegłością, więc dla efektu grał tę arię tylko na strunie G i stąd wzięła się, powszechnie dziś znana nazwa, Aria na strunie G. Arię na strunie G słyszał każdy, nawet jeśli o tym nie wie. Jest ona wszechobecna. Zaaranżowana na wszystkie możliwe sposoby, wykorzystywana w filmach fabularnych i animowanych (m.in. Yellow Submarine z Beatlesami), programach TV i w reklamach. W muzyce popularnej inspirowała wielu tworcow, najsłynniejsza jest chyba piosenka zespołu Procol Harum „A Whiter Shade of Pale". W historii muzyki Aria jest jednym z najsławniejszych i najpopularniejszych utworow jakie kiedykolwiek powstały.

Marta Boberska (ur. 1970) - śpiewaczka i aktorka, solistka Warszawskiej Opery Kameralnej. Posługuje się sopranem. Absolwentka Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie (cum laude, 1995) w klasie śpiewu prof. Janiny Skalik. Od roku 1994 jest solistką Warszawskiej Opery Kameralnej (partie solowe w operach Mozarta, Monteverdiego, Handla i in.). Wykonuje zarowno muzykę dawną (m. in. utwory kameralne i oratoryjno-kantatowe), jak i wspołczesną (m.in. prawykonanie cyklu pieśni Marijn Simons, opera Balthazar Zygmunta Krauzego), wspołpracując m.in. z Władysławem Kłosiewiczem, Jerzym Maksymiukiem, Agatą Sapiechą i Markiem Toporowskim. Ma na koncie nagrania muzyki filmowej (m.in. do filmow Andrzeja Wajdy i Agnieszki Holland) oraz nagrania radiowe i telewizyjne. Wspołpracuje z wieloma filharmoniami i teatrami (m.in. Teatr Narodowy, Opera Nova w Bydgoszczy, Łotewska Opera Narodowa). Na deskach Teatru Powszechnego w Warszawie partnerowała Krystynie Jandzie w spektaklu Maria Callas. Lekcja śpiewu. Koncertuje w kraju i za granicą. Wielokrotnie nominowana do Paszportu Polityki (2000, 2001, 2002) oraz Fryderykow (1999, 2000, 2001, 2002, 2005).

Anna Radziejewska - śpiewaczka (mezzosopran), urodzona 6 maja 1971 w Warszawie. Jest absolwentką Akademii Muzycznej w Warszawie w klasie śpiewu Jerzego Artysza (dyplom z wyrożnieniem w 1998). W latach 1997-98 była stypendystką Prezydenta m.st. Warszawy. Jest laureatką wielu krajowych i międzynarodowych konkursow, m.in. w Karlovych Varach (nagroda specjalna, 1996), "Mario del Monaco" (III nagroda, 2000), Grand Prix Maria Callas (II nagroda, 2001), Opera de Wallonie (IV nagroda, 2001), w Bilbao (finał, 2002). Otrzymała także Nagrodę im. Andrzeja Hiolskiego za najlepszy debiut operowy w 2001. Na scenie operowej artystka zadebiutowała w 1995 w Teatrze Wielkim w Warszawie partią Bony w "Wyrywaczu serc" Elżbiety Sikory. Od 1999 wspołpracuje z Warszawską Operą Kameralną, gdzie kreuje czołowe partie mezzosopranowe w operach m.in. Claudio Monteverdiego (Messagera w "Orfeuszu", Ericlea w "Powrocie Ulissesa do ojczyzny", Arnalta w "Koronacji Poppei"), Georga Friedricha Haendla (partia tytułowa w "Rinaldo"), Wolfganga Amadeusa Mozarta (Dorabella w "Cosi fan tutte", Giuditta w "La Betulia liberata", Annio w "La clemenza di Tito"), Gioacchino Rossiniego (Arsace w "Semiramide", Rosina w "Cyruliku sewilskim", Pippo w "Sroce złodziejce"), Piotra Czajkowskiego (Olga w "Eugeniuszu Onieginie"). Jest też czołową wykonawczynią głownych partii w operach Salvatore Sciarrino (Lady Macbeth w "Macbeth", Izumi w "Da gelo a gelo", La Malaspina w "Luci mie traditrici"). Ponadto artystka występowała w wielu miastach Polski, a także za granicą, m.in. w Monachium, Kolonii, Berlinie, Brunszwiku, Freiburgu, Amsterdamie, Paryżu, Wiedniu, Genewie, Lucernie, Atenach, Bilbao, Okajama, Kobe, Nagano i Tokio. Wspołpracowała z takimi orkiestrami i zespołami, jak Orkiestra Symfoniczna Radia Słowackiego, Orkiestra Opera Royal de Wallonie, Orkiestra Bayerische Stattsoper, Bilbao Orkestra Sinfonikoa, Orkiestra Luzernertheater, Slovak Sinfonietta Żilina, Collegium Musicum Koln, Concerto Vocale, MACV, Kleine Cammer-Musique, Musicalia, Il Tempo. Towarzyszyli jej dyrygenci: Wojciech Michniewski, Enrique Diemecke, Harry Bicket, Robert Stankovsky, Jan Pasveer, Jerzy Swoboda, Gheorge Costin, David Miller, Władysław Kłosiewicz, Jacek Kaspszyk, Ivor Bolton, Attilio Cremonesi, Sebastien Rouland, Siergiej Stadler, Giorgio Croci, Maciej Figas, Chikara Imamura, Andreas Spering, Jean Christoph Spinosi, Tito Ceccherini, Beat Furrer, Michel Tabachnik, Antoni Wit i Johannes Debus. Anna Radziejewska występuje też w bogatym repertuarze, obejmującym zarowno recitale pieśni (z Katarzyną Jankowską, Mariuszem Rutkowskim, Karolem Radziwonowiczem), jak rownież koncertowym i oratoryjnym (Johann Sebastian Bach, Georg Friedrich Haendel, Wolfgang Amadeus Mozart, Giovanni Battista Pergolesi, Antonio Vivaldi, Alessandro Scarlatti, Gioacchino Rossini, Karol Szymanowski, Antonin Dvořak). Brała udział w wielu festiwalach, m.in. "Warszawskiej Jesieni", Warszawskich Spotkaniach Muzycznych, Festiwalu Mozartowskim, Festiwalu Oper Barokowych i Festiwalu Claudia Monteverdiego w Warszawskiej Operze Kameralnej, "Gaude Mater" w Częstochowie, Al Bustan Festival w Bejrucie, Theaterformen Braunschweig, Stimmenfestival Lorrach, Festival de Chopin en Valldemossa en Mallorca, Wiener Festwochen, Ludwigsburger Schlossfestspiele. Wspolnie z Mariuszem Rutkowskim nagrała dla wydawnictwa DUX komplet pieśni Ignacego Jana Paderewskiego (nominacja do nagrody Fryderyk 2007) oraz pieśni Karola Szymanowskiego (wyrożnione przez ARTE).

za: Kultura Polska (http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/osradziejewskaanna)