HartOFFanie Teatrem - wieczór XL - Teatr Kana: Moskwa-Pietuszki

HartOFFanie Teatrem to prezentacja najciekawszych spektakli należących do nurtu teatru niezależnego, offowego, zderzenie przedstawień prezentujących różne teatralne poetyki oraz zespołów już uznanych i cieszących się renomą, z młodymi utalentowanymi grupami, którym pragniemy dać szansę prezentacji. To obecnie jedyny na Śląsku cykl prezentacji teatru niezależnego. Wieczory organizowane w ramach cyklu HartOFFanie Teatrem to także okazja do swobodnej rozmowy z zespołami, co nadaje tym prezentacjom dodatkowy walor spotkania i pozwala na bardziej osobisty i bliższy kontakt z ludźmi zajmującymi się twórczością teatralną.

WIECZÓR XL - SPEKTAKL LEGENDARNY

Od czasu premiery w 1989 roku „Moskwa-Pietuszki” pokazywana była na najważniejszych festiwalach w Polsce, a także w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Holandii, Rosji, Niemczech spotykając się z entuzjastycznym odbiorem publiczności i zdobywając uznanie recenzentów czasopism opiniotwórczych „The Times”, „Los Angeles Times”, „Los Angeles Weekly”, „The Herald”, „The Scotsman”, „Backstage”.

Realizacja stworzona przez założyciela Kany, reżysera Zygmunta Duczyńskiego prezentowana przez aktora Jacka Zawadzkiego wznowiona została w 2012 roku. Czas nie zniszczył ogromnej siły monodramu. Wybitne przedstawienie, które zdobyło uznanie np. u Czesława Miłosza przez lata zyskało miano spektaklu legendarnego. Historia alkoholika-intelektualisty jadącego pociągiem na 125-kilometrowej trasie z Dworca Kurskiego w Moskwie do Pietuszek, do ukochanej i dziecka jest metaforą naszej podróży przez życie. Aby dotrzeć do celu - miejsca idealnego, utopijnego trzeba przebyć długą, trudną, pełną wyzwań drogę. Zdarzenia, pokonywane przeszkody kształtują nasz charakter.

RECENZJE

„To uderzające, dramatyczne wydarzenie, w którym poemat Jerofiejewa jest przetworzony w całej swej złożoności poprzez fizyczną obecność Jacka Zawadzkiego, jego głos, respekt dla tekstu i jego wyjątkowej zdolności perswazji, dzięki której potrafi on przekonać publiczność, że jego podróż z Moskwy do Pietuszek i z powrotem do Moskwy jest podróżą duszy ludzkiej w stronę raju poprzez czyściec.” - Richard Demarco, szkocki artysta i promotor sztuki z Edynburga, dyrektor Europejskiej Fundacji Kultury.

„Zygmunt Duczyński z powieści Jerofiejewa wyciągnął czystą, metafizyczną prawdę o człowieku, o jego słabościach, wzlotach i upadkach” - uważa Ewa Adamczyk-Stepan („Teatr” 11/1993). – „Alkohol pozostał komiczną maską, pod którą ukrył się szarlatan przeznaczenia.”

„Ten intymny i gorzki spektakl o beznadziejności i nadziei mimo wszystko - ma w sobie tę ciemną urodę, która otwiera oczy” - Ryszard D. Liskowacki („Kurier Szczeciński”, 3 czerwca 1993).

POEMAT

Kontrowersyjny utwór powstał w latach 1969-1970. Początkowo ukazało się wydanie podziemne. W roku 1973 poemat pojawił się po raz pierwszy w Izraelu, a w 1977 we Francji. Ze względów politycznych pierwsze rosyjskie wydanie (niepełne) ukazało się w czasie pieriestrojki w 1989 roku w magazynie literackim „Wiesti”, oraz „Trezwost i Kultura”.

TWÓRCY

ZYGMUNT DUCZYŃSKI (1951 - 2006) - Reżyser teatru alternatywnego, animator kultury. Twórca i dyrektor artystyczny szczecińskiego Teatru Kana i ośrodka teatralnego założonego przez ludzi związanych z zespołem Kany. Od 1979 roku (rok założenia przez niego Teatru Kana) prowadził nieprzerwanie działalność artystyczną i warsztatową, realizując kolejne premiery i przygotowując zespół aktorski do pracy na scenie. W ciągu kolejnych lat pracy powstało kilkanaście spektakli - ostatnie przygotowane przez niego przedstawienie „Geist” zostało po jego śmierci dokończone przez zespół we współpracy z Arkadiuszem Buszko (2007).

Laureat Nagrody Artystycznej Prezydenta Miasta Szczecina za rok 1994, a także laureatem plebiscytu „Nieprzeciętni” organizowanego przez redakcję „Głosu Szczecińskiego”. Oprócz wystawiania przedstawień Zygmunt Duczyński prowadził autorski Ośrodek Teatralny. Był między innymi wieloletnim dyrektorem artystycznym Festiwalu Artystów Ulicy (obecnie „Spoiwa Kultury”), Międzynarodowych Spotkań Teatralnych Okno oraz inicjatorem wielu projektów kulturotwórczych. Był także pomysłodawcą nazwy i zmienionej formuły Ogólnopolskiego Festiwalu Teatrów Małych Form Kontrapunkt oraz członkiem komisji artystycznej tego przeglądu.

Współpracował z innymi polskimi grupami alternatywnymi: Teatrem Ósmego Dnia, Provisorium, Grupą Chwilową, zespołami muzycznymi (Kwartet Jorgi, Dikanda), międzynarodowymi ośrodkami teatralnymi (Ośrodek Grotowskiego we Wrocławiu, Schloss Broellin) i szczecińskim środowiskiem kulturalnym. Pracował z młodzieżą uzależnioną od narkotyków jako terapeuta. Najważniejsze spektakle Duszyńskiego: „Być” (1978), „Spektakl” (1979), „Abbadon” (1981), „Księga o życiu i śmierci i twórczości Osipa Mandelsztama” (1982), „Krótka historia Europy” (1983), „Droga” (1984), „Czarne światła” (1985), „Bezsenność” (1987), „Moskwa-Pietuszki” (1989), „Noc” (1993), „Szlifierze nocnych diamentów” (1996), „Ja, Henryk Bilke” (2000), „J. P. odkrywa Amerykę” (2000), „Rajski Ptak” (2000 - Główna Nagroda na Ogólnopolskim Festiwalu Monodramów w Starej Prochoffni w Warszawie w 2003), „Miłość Fedry” (2002), „Widmokrąg” (2003, 2004), „Geist” (2007 - przedstawienie rozpoczęte przez Zygmunta Duczyńskiego, dokończone po jego śmierci przez zespół we współpracy reżyserskiej z Arkadiuszem Buszko; Główna Nagroda w plebiscycie publiczności 16. Alternatywnych Spotkań Teatralnych Klamra 2008 w Toruniu).

JACEK ZAWADZKI (1962) – Ukończył Studium Aktorskie przy Teatrze Wybrzeże w Gdańsku. Na przełomie lat 80. i 90. aktor Teatru Współczesnego w Szczecinie, następnie: członek grupy teatralnej Pur (Londyn), aktor Teatru Kana w Szczecinie, Teatru The Elements (Edynburg). W roku 1998 zrealizował film dla BBC2 „At The End of On-Line”. W latach 2001-2012 przebywał w Stanach Zjednoczonych, gdzie wraz z reż. Rene Kerkman zrealizował szereg filmów krótkometrażowych, był członkiem grupy artystycznej Flat Iron i grał w zespole bluesowo-rockowym Banana Street. W roku 2012 wrócił do Polski. Obecnie aktor Teatru Współczesnego w Szczecinie.

WIENIEDIKT JEROFIEJEW (1938-1990) – Sierota z Syberii, wychowany w domu dziecka. W latach 60. trafia na Uniwersytet Moskiewski im. Łomonosowa, z którego po kilku miesiącach rezygnuje, nie widząc sensu w kształtowaniu swojej osobowości w systemie sowieckiej edukacji. W rezultacie pracuje przy układaniu torów i budowie trakcji telefonicznej. Jako genialny samouk (podobnie jak Josif Brodski) studiuje na własną rękę literaturę, religię i filozofię, stając się dzięki temu erudytą oraz błyskotliwym pisarzem. Jego poemat „Moskwa-Pietuszki” i dramat „Noc Walpurgii albo kroki Komandora” zostają bestsellerami wydawnictw w drugim obiegu, zostały przetłumaczone na 12 języków. Nie wypuszczony przez władzę na operację w Paryżu umiera na raka gardła w Moskwie w roku 1991.

SPEKTAKL

inspiracja: poemat Wieniedikta Jerofiejewa

monodram w wykonaniu: Jacka Zawadzkiego

scenariusz, scenografia i reżyseria: Zygmunt Duczyński

autor maski: rzeźbiarz: Włodzimierz Klamerus

autor zdjęć: Wojciech Jabłoński

premiera 14 maja 1989.