Andrzej Tobis

A–Z (Gabloty edukacyjne) - cykl a l f a b e t

• Wernisaż: 24 listopada, godzina 18:00

A–Z (Gabloty edukacyjne) – najnowszy projekt Andrzeja Tobisa ma charakter śmiałego dzieła-decyzji podporządkowującego twórcę zupełnie nowej totalnej idei.

Projekt ten nie stanowi kolejnego rozdziału w historii ortodoksyjnego konceptualizmu, będąc raczej, niepozbawionym absurdalnego humoru i nostalgii, stale rozbudowywanym archiwum fotograficznym.

Tobis postanowił „zrekonstruować” ilustrowany słownik polsko-niemiecki Bildworterbuch Deutsch und Polnisch, wydany w Lipsku w latach 50.

Wydawnictwo to miało na celu ujęcie całego widzialnego świata, siłą rzeczy ograniczonego jednak do realiów ówczesnego NRD i PRL.

Zarówno selekcja haseł, jak i układ ilustracyjnych tablic, odzwierciedlały hierarchię wyznawanych wartości, priorytetów, obnażały uprzedzenia, lęki, jak i również wyobrażenia o „innym” świecie. Słownik podzielono na 15 części: rozpoczynając od Systemu demokratycznego, przez takie działy jak Oświata ludowa, Troska o człowieka pracy, Higiena ciała, Roślina, aż po mniej określone Rozmaite tablice.

Porządek założony przez autorów gdzieś się jednak gubi – nie ma na przykład hasła „ojciec”, „matka” pojawia się mimochodem w dziale Odzież dziecięca.

Tłumaczenia też są dość nietypowe, toporne, niedzisiejsze: pojawiają się takie tajemnicze przedmioty jak skóra do czyszczenia okien, ślizgawka spadzista albo podstawka z imadłem do przytrzymywania puszek.

Słownikowe ilustracje fotografowane przez Tobisa nie są inscenizowane lecz znajdowane „w terenie” – ich tłem jest przede wszystkim chaotyczny krajobraz miejski współczesnej Polski.

Są nośnikiem przeróżnych anegdot, rebusowych zagadek, humoru, będąc jednocześnie intrygującą, wnikliwą obserwacją socjologiczną.

A–Z stanowi projekt otwarty i utopijny, ze względu na swą skalę – kilkadziesiąt tysięcy haseł do odnalezienia i zarchiwizowania – niemożliwy do zakończenia.

Wystawa w Kronice ukazuje aktualny stan pracy nad wydaniem drugim poprawionym słownika, pół wieku od pierwszej edycji.

(kurator wystawy: Sebastian Cichocki)

Projekt realizowany jest w ramach XVI Górnośląskiego Festiwalu Sztuki Kameralnej