CZWARTKOWY PRZEGLĄD FILMÓW JIRI MENZEL A

Jiri Menzel Zawód: reżyser, scenarzysta, aktor Data urodzenia: 23 lutego 1938 Wiek: 70 lat Miejsce urodzenia: Praga, Czechosłowacja

Jeden z najsławniejszych i najbardziej cenionych czeskich reżyserów filmowych. Już w szkole podstawowej zakochał się w filmach Charliego Chaplina, Réné Claira, i Jeana Renoira. Mimo to najpierw zdawał na studia na wydział teatralnym. Dopiero gdy tu nie został przyjęty, próbował zdawać na praską FAMU. Studiował na jednym roku między innymi z Věrą Chytilovą i Evaldem Schormem

Właśnie ten rocznik później był pojmowany jako oś tzw. czeskiej nowej fali. Razem z Janem Němcem, Věrą Chytilovą, Evaldem Schormem i Jaromilem Jirešem zrealizował nowelowy film Perły na dnie (1965, nagroda FIPRESCI na MFF w Locarno) na podstawie opowiadań Bohumila Hrabala. Zaraz potem za swój samodzielny fabularny debiut „Pociągi pod specjalnym nadzorem" (1966), również nakręcony na podstawie Hrabala, otrzymał oprócz licznych prestiżowych nagród także Oskara za najlepszy film obcojęzyczny. Podczas okupacji Czechosłowacji przez wojska Układu Warszawskiego w sierpniu 1968 roku i w czasie późniejszego okresu tzw. normalizacji jako jeden z pierwszych miał zakaz robienia filmów.

Władzę komunistyczną szczególnie rozdrażniła jego kolejna Hrabalowska adaptacja - „Skowronki na uwięzi" (1969), demaskująca rzeczywistość ludowodemokratycznej Czechosłowacji lat 50 (film miał premierę dopiero w 1990 roku, kiedy zdobył m.in. Złotego Niedźwiedzia na MFF w Berlinie). Do reżyserii filmowej Menzel mógł powrócić dopiero w połowie lat 70. filmem o środowisku robotniczym „Kto szuka złotego dna" (1974). Jednak prawdziwym zawodowym ratunkiem stała się dla niego dopiero możliwość powrotu do adaptacji prozy Hrabala - realizacja „Postrzyżyn" (1980, nagroda na MFF w Wenecji) i „Święta przebiśniegu" (1983). W roku 1986 był nominowany do Oskara za najlepszy obcojęzyczny film „Wsi moja sielska, anielska" (1985), który nakręcił na postawie scenariusza Zdeňka Svěráka. Ostatnim filmem wyreżyserowanym przez Menzla przed długą przerwa w twórczości, była duża europejska koprodukcja „Życie i niezwykłe sprawy żołnierza Iwana Czonkina" (1993, złoty medal przewodniczącego włoskiego senatu na MFF w Wenecji), adaptacja książkowego bestsellera Włodzimierza Wojnowicza. Następnie reżyser na parę lat poświęcił się przede wszystkim pracy w teatrze. W Pradze najczęściej współpracował z Činoherním klubem, Teatrem Na zábradlí, Teatrem Bez zábradlí i Teatrem na Vinohradach. Oprócz tego stale bywa gościem najważniejszych scen europejskich (m.in. Comédie Française w Paryżu).

Przeszło 13 lat nie stawał za kamerą, jednak po długiej przerwie powraca świetną ekranizacją Hrabala, jeszcze raz przypominając światu wspaniałą prozę swego ulubionego pisarza i przyjaciela w filmie „Obsługiwałem angielskiego króla".

Jiří Menzel jest nie tylko uznanym reżyserem, ale również wziętym aktorem. Spośród obrazów, w których stworzył swoje najwybitniejsze kreacje, należałoby wymienić filmy „Oskarżony" (reż. Ján Kadár, Elmar Klos, Oscar 1965 dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego), „Palacz zwłok" (reż. Juraj Herz, 1968), „30 panien i Pitagoras" (reż. Pavel Hobl, 1973), „Hra o jabłko" (reż. Věra Chytilová, 1976), „Srdečný pozdrav ze zeměkoule" (reż. Oldřich Lipský, 1982), „Upiór z Feratu" (reż. Juraj Herz, 1982), „Czuły barbarzyńca" (reż. Petr Koliha, 1989), „Marta i ja" (reż. Jiří Weiss, 1990), „Mała apokalipsa" (reż. Costa-Gavras, 1992), „Útěk do Budína" (reż. Miloslav Luther, 2002).

Jiri Menzel jest członkiem Czesskiej Akademii Filmowej i Telewizyjnej, Europejskiej Akademii Filmowej oraz Amerykańskiej Akademii - kapituły przyznającej nagrody Oscarów. Otrzymał wiele prestiżowych nagród za całokształt twórczości, m.in. jest nagrodę Akira Kurosawy na MFF w San Francisco i nagrodę za całokształt na tegorocznym festiwalu w Karlovych Varach.

Źródło: www.stopklatka.pl

bilety:

jeden film 12 zł