Skąd pomysł tej wystawy? Staram się przypominać, że fotografia to nie tylko czasy współczesne, a od autorów tworzących jeszcze na materiałach srebrowych można się nadal wiele nauczyć. Zrobiłem kilka wystaw wczesnej fotografii, od dagerotypowych początków do czasów międzywojennych. Było to względnie łatwe, zbieram wszak stare zdjęcia od wielu lat. Ale przecież po wojnie też byli fotografowie wielcy i trzeba to, w miarę sił, pokazać. Tworzyli w XX wieku, niektórzy dalej tworzą, niektórzy już odeszli, ale nie całkiem - pamięć o nich i ich prace pozostały. Wielu z nich wpisało się w historię fotografii światowej (choćby Władysław Marynowicz, Włodzimierz Habel i David Hamilton) czy polskiej (Zofia Rydet, Paweł Pierściński), a wszyscy oni budowali fotograficzny obraz świata. Ekspozycja w galerii „Ciasnej” zawiera wyłącznie odbitki autorskie wykonane w wieku ubiegłym, ograniczyłem się do lat 1960-1980. Kilkadziesiąt prac znajdujących się na tej wystawie to zdjęcia przekazane mi dawniej przez Zofię i Jerzego Lubczyńskich oraz Juliusza Garzteckiego (za co jestem im niezwykle wdzięczny) oraz otrzymane bezpośrednio od autorów. Na wystawie nie mogło oczywiście zabraknąć prac Zofii i Jerzego Lubczyńskich, artystów wielkiego kalibru, cenionych w Polsce i na świecie, dzięki którym nasze miasto było znane na wszystkich kontynentach, nie tylko w środowiskach fotograficznych. Nie zadbałem, niestety, we właściwym czasie o pozyskanie zdjęć członków JKF „Niezależni”, którzy już odeszli, a znani byli nie tylko w Polsce. Tu tylko przypomnę choćby Juliusza Kleeberga, Ryszarda Brawańskiego, Cezarego Gajaka czy Tadeusza Brzozowskiego. Sporo ich prac znajdowało się w archiwum „Niezależnych” i mam nadzieję, że kiedyś klub będzie mógł przygotować wystawę zdjęć tych, którzy zapracowali na jego międzynarodową ongiś sławę. Witold Englender

Fotografowie: Tadeusz Budziński - Rzeszów Sylwester Godzic - Kielce Włodzimierz Habel - Gdańsk (gumodruki) Władysław Marynowicz - Londyn Kazimierz Koczur - Wadowice Zofia Lubczyńska - Jastrzębie-Zdrój Jerzy Lubczyński - Jastrzębie-Zdrój Paweł Pierściński - Kielce Zofia Rydet - Gliwice Zygmunt Świątek - Warszawa Bogdan Tarasiuk - Lublin Waldemar Wysoki - Częstochowa Jan Zych - Kraków Jerzy Żak - Krynica Erwin Kneidinger - Austria (z cyklu „Afrika”) David Hamilton - Anglia (z cyklu „The Age of Innocence”) Piero Masera - Włochy