„Czeski geniusz — Jára Cimrman a fotografia otworkowa”

Dlaczego wystawa ta łączy czeskiego geniusza (w dodatku nieistniejącego w rzeczywistości) z fotografią otworkową i Ogólnopolskim Festiwalem Fotografii Otworkowej? Wspólnym określeniem tych, niby tak odległych światów, jest ich nieobecna obecność, czyli nieparmenidesowskie dopełnienie bytu i niebytu. W obydwu wypadkach brak, czyli nieistnienie daje prawdziwą wartość. W fotografii otworkowej właśnie brak obiektywu, właściwie brak aparatu fotograficznego, pozostawienie tylko ciemności, otworu i światła, daje artystom otworkowym możliwość zupełnie innego postrzegania i odwzorowania świata „rzeczywistego”, który wcale nie jest tak oczywisty. A Jára Cimrman, wymyślony w 1966 roku w czeskiej bezalkoholowej winiarni Pod Pająkiem, miał być tylko małym trybikiem humorystycznej audycji. Ale jego geniusz spowodował, że ożył i ruszył na podbój Czech (wtedy Czechosłowacji). Został wręcz czeskim bohaterem narodowym. Gdyby żył, gdyby istniał realnie, nigdy nie stałby się tak znanym, podziwianym i lubianym. I to nie tylko w rodzinnych Czechach (choć urodził się w Wiedniu), ale i poza granicami. W Polsce ma liczne grono wielbicieli, jest wiele artykułów naukowych, publikacji, nie tylko popularnych, omawiających jego życie i dzieła. W Polsce jego wizyta w Katowicach, odkryta w 2014 roku, została podsumowana paradokumentalnym filmem.

Nie znamy wyglądu Járy Cimrmana, zniszczył wszystkie portrety, a nawet szkice. Dowiadujemy się o nim z listów, opowieści, dokumentów, oraz nielicznych artefaktów. Galeria „Ciasna” może poszczycić się niedawno zdobytym autoportretem Járy, co może świadczyć o tym, że Cimrman był przejazdem w Jastrzębiu, wtedy Bad Koenigsdorf, w drodze z Katowic w Izery.

Galeria w tym roku miała już 3 wystawy poświęcone temu geniuszowi i demiurgowi sztuk i działań wszelkich, jego życiu i wynalazkom. Obecnie nastawiliśmy się raczej na pokazy multimedialne, posiadamy i udostępnimy wiele filmów, nagrań sztuk „napisanych” przez Járę, a nawet odtworzymy bardzo cimrmanowską kompozycję na silentizer autorstwa i w wykonaniu samego wynalazcy i konstruktora tego instrumentu, jest nim przedstawiciel nurtu outsider music – Petr Válek

Sztuki Járy Cimrmana stale są wystawiane w Czechach – praskie „Divadlo Járy Cimrmana” ma w repertuarze kilkadziesiąt sztuk, z których każda poprzedzona jest prelekcją o osiągnięciach i życiu Autora. W roku 2014 nakęcony został film o poszukiwaniach jego polskich śladów „Czeski geniusz, aneb Jára Cimrman w Katowicach” – też go pokażemy!

Galeria „Ciasna” rok 2021 ogłosiła rokiem Járy Cimrmana na terenie Galerii i terenach przyległych w 55. rocznicę urodzin. Galerie „Ciasna” vyhlašuje rok 2021 rokem Járy Cimrmana na půdě galerie a v přilehlých končinách!