ŚLĄSKA SCENA LITERACKA

Kiedy: 4 listopada 2024, godz. 18.00

Gdzie: sala 211 (II piętro)

Prowadzenie: Weronika Górska i Radek Kobierski

Wstęp wolny

Śląsk sprzed stu lat, widziany z okna familoka. Zdaje się, że panuje w nim niemiecki ordung, każdy i każda zna swoje miejsce, nie kwestionuje przypisanej sobie roli. Podskórnie toczy się tu jednak wiele konfliktów i dramatów. Co z tego dawnego Śląska przetrwało, co warto otoczyć ochroną, a z czym bez żalu się pożegnać?

Monika Kassner – Historyczka i polonistka, działaczka społeczna, dziennikarka pisząca po śląsku, czynna nauczycielka, autorka poczytnych książek dla dzieci: przygodowo-historycznej "Zaginione perły księżnej Daisy" oraz popularno-naukowej "Ludzie, których powinieneś znać, bo zmienili świat. Dwadzieścia wybitnych postaci z historii Polski".

Dla dorosłych pisze kryminały retro o przygodach lipińskiego radcy Adolfa Jendryska. Dotychczas w tej serii ukazały się "Sprawa Salzmanna. Trup, którego nie było", "Sprawa Rollnika. Zbrodnia prawie doskonała" oraz "Sprawa rodziny Tebbe. Kolacja z mumią". Ostatnia część była emitowana jako wakacyjna audio powieść 2023 roku na antenie Radia Katowice.

Najnowszy kryminał historyczny "Sprawa Abrahamczika. W paszczy brunatnej hydry" ukaże się 8 listopada 2024 r.

Pisarka jest również laureatką pierwszej nagrody w ramach IX edycji konkursu na Jednoaktówkę po śląsku za tekst "Pōnbōczkowi świyczka" oraz konkursu na opowiadanie kryminalne w ramach Międzynarodowego Festiwalu Kryminału Wrocław 2022.

Kamil Iwanicki – silesianista, badacz Górnego Śląska, przewodnik, absolwent studiów śląskich na Uniwersytecie Śląskim. Pracownik Centrum Kultury Victoria w Gliwicach. Twórca projektów regionalnych: Familoki, Gliwicka Mapa Tajemnic i Śląskie Stwory i Potwory.

W swojej pracy opowiada o skomplikowanym dziedzictwie kulturowym regionu. Od ponad pięciu lat jego obiektem zainteresowań pozostają kolonie robotnicze, które stają się punktem wyjścia do opowieści o tradycjach, zwyczajach i życiu mieszkańców familoków.

Iwanicki prowadzi cieszące się zainteresowaniem spacery po osiedlach robotniczych, organizowanych w ramach projektu „Familoki”.

W październiku 2023 została wydana jego książka „Familoki. Śląskie mikrokosmosy”, w której opowiada o powstaniu robotniczych osiedli, kim byli ich mieszkańcy, jak wyglądało życie rodzinne w familokach. Autor oprowadza nas po przemijającym świecie śląskich i zagłębiowskich robotniczych kolonii. Świecie, który w sporej części bezpowrotnie utraciliśmy. Publikacja książki stała się pretekstem do licznych spotkań, spacerów i wydarzeń związanych z tematyką familoków w województwie śląskim.

Marcin Melon o "Sprawie Salzmanna" Moniki Kassner:

Wiela jo bych dōł, coby dwajścia lot do zadku szło poczytać tako ksiōnżka… Ksiōnżka, keryj akcyjo niy zasmyczy Wos do Nowego Jorku, Warszawy abo inkszego Gran Chaco. Tukej rajzujymy w czasie, na Ślōnsk, po kerym drałowali nasze starziki, blank inkszy niż tyn nasz, chocioż przeca naôbkoło te same chaupy. Tyn Hajmat, kery znocie z ôsprowianio ōumy i ōupy, u Moniki Kassner zaś żyje, a downe Ślōnzoki sōm blank na nos podane: tyż sōm miyndzy nimi gizdy lagramyncke i bohatyry, kere czegoś szukajōm we swojim żywobyciu, chocioż same jeszcze ani niy wiedzōm czego. Kej ftoś Wos pyto na tako rajza w czasie, to niy ma ani co sie zastanawiać, ino włazić do tyj machiny i jadymy na Ślōnsk 1934. Zoboczycie jak sam tukej było za starego piyrwyj i eli richtiś wszysko było lepsze jak dzisiej.

@ewelina.czyta o "Familokach" Kamila Iwanickiego:

Autor zabiera nas w podróż szlakiem największych kolonii robotniczych, które powstawały w czasie boomu przemysłowego, zaczynającego się na przełomie XVIII i XIX wieku. Opowiada o powstawaniu największych kopalń, hut, cynkowni i innych ciężkich przemysłów, których dymiące kominy już na zawsze wpisały się w krajobraz Śląska. Opisuje ich założycieli, zwracając uwagę na to, jak starli się przyciągnąć nowych pracowników, wtedy pojawiają się właśnie pierwsze kolonie robotnicze i słynne familoki. (...) Poza ogromną dawką wiedzy stricte historycznej znajdziecie w tej książce również opisy życia codziennego. Dowiecie się, czym różniły się mieszkania dla zwykłego pracownika od tych dla wyższej administracji, dlaczego jedne okna były czerwone, inne zielone, a jeszcze inne białe. (...) Dowiecie się, kim był Skarbek lub Utopek, kim lub czym jest Bebok i dlaczego coraz więcej Beboków pojawia się w całych Katowicach. Usiądziecie do wigilijnego stołu, posłuchacie legend i poznacie tradycyjne zwyczaje. Zerkniecie na świniobicie i zajrzycie do gołębnika, pasji chyba każdego grubiorza. Zrozumiecie, dlaczego Ślązaczki mają niemal obsesję na punkcie sprzątania i czystych okien.