Archeologia fotografii prace z lat 1941-2005

JERZY LEWCZYŃSKI

Jest to pierwsza tak duża monograficzna wystawa Jerzego Lewczyńskiego (ur. w 1924), członka ZPAF, jednego z najbardziej zasłużonych dla powojennej historii fotografii polskiej artystów.

Wystawa zorganizowana została przy współpracy kilku instytucji: Muzeum Sztuki w Łodzi (Krzysztof Jurecki), Muzeum Narodowego we Wrocławiu (Adam Sobota), Galerii Sztuki Współczesnej BWA w Katowicach (Stanisław Ruksza) Muzeum Historii Fotografii w Krakowie (Marek Janczyk), oraz Galerii Miejskiej "Arsenał" w Poznaniu (Elżbieta Łubowicz). Przy okazji tej wystawy opublikowano album poświęcony artyście (pod redakcją Krzysztofa Jureckiego i Ireneusza Zjeżdżałki), który zawiera obszerne omówienia jego twórczości.

Jerzy Lewczyński zainteresował się fotografią na początku lat 40., by w latach 50. okazać się już w pełni świadomym twórcą, co zaowocowało przyjęciem go w poczet członków Gliwickiego Towarzystwa Fotograficznego (obok m.in. Tadeusza Maciejki), a potem Związku Polskich Artystów Fotografików, w którym pełni funkcję członka Rady Artystycznej.

W latach 1957-60 należał do nieformalnej grupy działającej w składzie Zdzisław Beksiński, Jerzy Lewczyński, Bronisław Schlabs, określanej mianem antyfotografii- termin Alfreda Ligockiego od zamkniętego pokazu w 1959 w Gliwicach, przełamującej schematy socrealizmu i zastanych koncepcji artystycznej fotografii.

W ich fotografii zauważyć można otwarcie na artystyczne eksperymenty i doświadczenia międzywojennej awangardy (Man Ray, surrealizm, sztuka abstrakcyjna, fotografia subiektywna Otto Steinerta).

Lewczyńskiego interesował ponadto dokumentalny aspekt fotografii, z silnym akcentem egzystencjalnym i wpływami filmowego włoskiego realizmu, np. Nieznany (1959) czy Ukrzyżowanie (1956).

Od końca lat 60. osiąga indywidualny własny styl, pełen odniesień do amatorskiej fotografii, świata dzieciństwa, znalezionych negatywów i odbitek, który w latach 90. ogarnie teoretycznie koncepcją archeologii fotografii.

W późniejszych pracach artysty nie brak ironicznego spojrzenia na rzeczywistość PRLu, a ostatni również na świat mediów i otaczającą rzeczywistość.

Jerzy Lewczyński zajmuje się również historią i krytyką, a także rekonstrukcją fotografii np. odkrycie twórczości Wilhelma von Blandowsky’ego czy uratowanie prac wiejskiego fotografa spod Zamościa z lat 40. Animuje od półwiecza życie śląskiego środowiska fotograficznego.

Celem tej monograficznej wystawy jest określenie miejsca i znaczenia tak wyjątkowej twórczości Jerzego Lewczyńskiego w dziejach fotografii polskiej, europejskiej i światowej. Katowicka wystawa jest największym z dotychczasowych pokazów.

Sesja Jerzy Lewczyński z udziałem Jerzego Lewczyńskiego, Karoliny Lewandowskiej, Krzysztofa Jureckiego, Adama Soboty oraz śląskich artystów Galeria Sztuki Współczesnej BWA, 28 marca (wtorek) o godz. 15.00!!!