BUDOWANIE TOŻSAMOŚCI

IRENEUSZ WALCZAK

Wernisaż: 12 stycznia (piątek) 2007 r., godz. 17:00

Wystawę malarstwa Ireneusza Walczaka Budowanie tożsamości tworzą prace z cyklu pod tym tytułem, rozpoczętego przez artystę w 2004 r.

Ireneusz Walczak (ur. 1961) jest absolwentem Wydziału Grafiki ASP w Krakowie (oddział w Katowicach). Pracuje w katowickiej uczelni od 1988 r., obecnie jako adiunkt.

Na bogaty dorobek artystyczny Walczaka składają się liczne wystawy indywidualne i zbiorowe, m. in. w Lipsku, Frankfurcie, Glasgow, Amsterdamie, Berlinie, Sztokholmie oraz uzyskane stypendia i nagrody: Grand Prix Konkursu Praca Roku organizowanego przez ZPAP w Katowicach (1992, 2001, 2003), Grand Prix Ogólnopolskiego Konkursu Wobec wartości (1988), Grand Prix I Światowego Triennale Małych Form Graficzych (Francja, 1988), Grand Prix Konkursu Malarskiego im. Rafała Pomorskiego, Stypendium Jacksona Pollocka (USA, 1993).

Charakterystyczny motyw prac Walczaka stanowi postać ludzka widziana od tyłu, często jedynie jej fragment – tors, przywołujący skojarzenia z rzeźbiarskimi Plecami autorstwa Magdaleny Abakanowicz. W polu zainteresowań twórcy centralne miejsce zajmuje istota ludzka.

W języku plastycznym artysty odnaleźć można echa ekspresjonizmu, malarstwa amerykańskiego po 1945 r., czy Anglika Francisa Bacona. Walczak posługuje się takimi środkami wyrazu jak zdecydowane czyste skontrastowane kolory, mocna, wyraźna linia rysunku oraz zróżnicowana faktura.

Uspokojenie agresywnych rozwiązań formalnych obserwować można w cyklu Mury Przeszłości z lat 1998-2002, w którym dominuje bardziej stonowana kolorystyka, przeważnie utrzymana w chłodnej gamie barw. W efekcie obrazy stwarzają nastrój metafizyczny, nieco melancholijny i stanowią analizę aktualnej sytuacji jednostki z perspektywy przeszłych zdarzeń, budujących mury podziałów i osamotnienia. Cykl Obecni-Nieobecni z lat 2002-2003, obraz Własne lokum z 2005 r. poruszają kwestię poszukiwania własnego miejsca przez człowieka w świecie, komunikacji międzyludzkiej oraz z otoczeniem.

Budowanie tożsamości to narracja o człowieku: historie jednostkowe zestawione na powierzchni obrazów mówią o kondycji ludzkiej. Kompozycje malarskie przedstawiają zanurzenie człowieka w otaczającej rzeczywiści i jego dookreślanie siebie w kontakcie ze światem. Spoza pejzaży wewnętrznych, obrazkowych reportaży o codzienności, wyziera samotność w tłumie, co sugerują rozdzielone kwarty, ludzie są w nich osobni. Artysta środkami wyrazu podkreśla procesualność istnienia jednostki – stan ciągłej zmiany i konstruowania ja wynikający z dokonanych wyborów. Hieroglificzne opowieści często stanowią ramę dla centralnej części kompozycji z sylwetką ludzką - to zrzutowanie tej postaci na ekran, projekcja jej wnętrza oraz przeżyć rozbita na elementy pierwsze. Kadry poszczególnych momentów egzystencji układają się w kalejdoskopowy obraz. Centralnie umieszczona postać bywa zmultiplikowana. Zastosowany zabieg budzi skojarzenia ze zwierciadlanym odbiciem, Alicją po drugiej, a może już n-tej stronie lustra, z odciskiem poprzedniego ja przed przekształceniem. Obok siebie funkcjonują różne alter ego.

Twórczość Walczka przywodzi na myśl Heideegerowskie bycie-tu-oto i bycie-w świcie. Chaos i zmienność sytuacji w otaczającej rzeczywistości (serie małych pól malowideł) zestawiona z byciem autentycznym możliwym tylko w sytuacji wyjścia poza ten nurt, stanięcia obok i oglądu z dystansu (postaci ludzkie z centrum kompozycji). Ireneuszowi Walczakowi udało się uchwycić jednoczesność tych perspektyw i ukazać człowieka w całym spectrum jego sytuacji egzystencjalnej. Artysta stawia w prezentowanych pracach pytanie o tożsamość, na które nie istnieje jednoznaczna odpowiedź ani wzór. Każdy sam odpowiada za własną tożsamość, za dokonane wybory, budowanie sensu życia.

Problematyka tożsamości implikuje podstawowe kwestie egzystencjalne - podejmowanie decyzji, czas, pamięć, pokazujące nieustanne trwanie procesu tworzenia siebie, ciągłego reinterpretowania własnego ja pod wpływem zaistniałych okoliczności. Malarstwo Ireneusza Walczaka stanowi swoistą psychoanalizę człowieka współczesnego. Obecność wizerunku ciała w twórczości artysty w dobie digitalizacji, która zdaje się je unieważniać, przypomina o jego wpisaniu w ludzką tożsamość.