Kicz - między wstydem a zachwytem

Kicz w różnych typach kultury

Ta niecodzienna wystawa prezentuje kicz w każdym typie kultury, tak w sztuce wysokiej jak i banalnej plastyce dnia codziennego. Ekspozycja jest autorskim pomysłem Marii Fiderkiewicz i składa się z 500 eksponatów ujętych w 11 sekwencji: Inspiracje kiczem, Socrealizm, Jelenie, konie, łabędzie, pawie, nimfy i anioły, Buduar, Między wsią a miastem, Patriotyczne wzory, Radość dzieciństwa, Świat opery, Symbole dorastania, Jarmark, odpust, Bohaterowie marzeń. W pierwszej z nim można zobaczyć m.in. assamblage Władysława Hasiora z wkomponowanymi przedmiotami jarmarczno-odpustowymi, cykl obrazów z jeleniami Jerzego Przybyła oraz prace Andrzeja Urbanowicza przedstawiających Słodką Gwendolinę – pierwowzór popularnej lalki Barbie. Ponadto projekty ubiorów z kolekcji Lolly – Pop zaprojektowane przez Kasję Michorowską oraz reklamę artystyczną Holgera Massa z Niemiec.

By podkreślić wszechobecność kiczu, realizatorzy wystawy zaaranżowali wnętrze buduaru oraz pokoju z pogranicza estetyki wiejsko-miejskiej. Wśród prezentowanych eksponatów znalazły się dewocjonalia, pamiątki z pielgrzymek, oleodruki, gipsowe i plastikowe zwierzęta, a także plakaty gwiazd disco-polo, chusty rezerwistów, kartki pocztowe a nawet lalki Barbie.

Jak pisze Maria Fiderkiewicz w katalogu wystawy 'Ekspozycja ma charakter problemowy. Jej celem jest przedstawienie kiczu jako zjawiska występującego w wielu typach kultury /.../ Przy opracowywaniu koncepcji wystawy korzystałam z otwartego pojęcia sztuki, przyjętego przez antropologię kultury. Zainspirowała mnie idea zakładająca, że celem działań artystycznych jest nie tyle tworzenie dzieł, ile odkrywanie sensów otaczającej rzeczywistości. Celem wystawy jest także sprowokowanie do refleksji nad takim zjawiskami jak: względność ocen w sztuce, relatywizm kanonów piękna i dyktatorstwo umów autorytetów przy nieuniknionej ekspansji kultury masowej'. Wystawę przygotowały wspólnie Muzeum Śląskie w Katowicach oraz Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie.