Samuel Tepler

Malarstwo i Grafika z Kolekcji Davida Malka

Izraelski malarz pochodzenia polskiego, urodził się w Hrubieszowie (woj. lubelskie). Jako jedyny z całej rodziny ocalał z holokaustu i po wojennej tułaczce znalazł swój dom w Tel Awiwie. Studia artystyczne rozpoczął w Wilnie na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu im. Stefana Batorego. Po 1945 roku przeniósł się do Mediolanu, gdzie kontynuował naukę w Accademia di Belle Arti di Brera. W 1949 roku wyjechał na stałe do Izraela. Czas dzielił pomiędzy wystawy i podróże. Często wracał do Włoch - kraju swej młodości i studiów, głównie do Werony, gdzie tworzył i odnosił artystyczne sukcesy. W 1975 roku został m.in dwukrotnie uhonorowany: nagrodą UNESCO i nagrodą państwową Tetradramma d'Oro. Te prestiżowe nagrody stanowiły dowód wielkiego uznania jego talentu. Mario Lepore - krytyk nie tylko odkrył i docenił malarstwo Teplera, ale opracował obszerną monografie jego twórczości wydaną w 1971roku.

Artysta w Polsce jest nie tylko mało znanym twórcą, ale wręcz zapomnianym. Po raz pierwszy jego dzieła były zaprezentowane w 1991 roku w warszawskiej Zachęcie na wystawie zbiorowej pt. Jesteśmy. Wystawa dzieł artystów polskich tworzących za granicą. Sześć lat później - w 1997 roku jego prace znalazły się na pierwszej aukcji dzieł sztuki, inaugurującej działalność Polskiego Domu Aukcyjnego "Sztuka" w Krakowie. W 1998 roku odbyła się pierwsza wystawa w Polsce w Space Gallery w Krakowie. Nie dane było jednak artyście w niej uczestniczyć - zmarł nagle 18 lipca 1998 roku.

Obecna ekspozycja obejmuje obrazy z kolekcji Davida Malka, który był nie tylko marszandem Teplera, ale i przyjacielem. Prezentuje prace z lat 1964 - 1989, a wiec z dojrzałego okresu twórczości artysty. Uzupełniono je o nieliczne prace wcześniejsze oraz grafiki: litografię, serigrafię i rysunek. Tematycznie przeważają martwe natury, wśród nich są także miejskie, bezludne krajobrazy, w których istotnym motywem jest mur oraz kompozycje figuralne.

Martwe natury Teplera są efektem poszukiwań różnorodnych rozwiązań kompozycyjnych oraz kolorystycznych. Często powielane przedmioty, sytuowane w różnych konfiguracjach, malowane impastowo - tworzą nieokreśloną, autonomiczną przestrzeń. Geometryzacja bryły, podział na barwne płaszczyzny, wyrazisty kontur - zmierzają do niemalże abstrakcyjnych kompozycji. Tepler jest niezwykle konsekwentny w realizacji przyjętej artystycznej formy wypowiedzi. Skupia się na poszukiwaniach treściowo - kompozycyjno- formalnych głównie w oparciu o budowę każdego obrazu od nowa, mimo wielu powieleń ujęć i rekwizytów. Artysta nigdy nie podejmuje tzw. tematyki żydowskiej - realistycznej, co często zauważamy u twórców pochodzenia żydowskiego. Nawiązuje do tradycji judaistycznej oraz osobistych przeżyć w sposób bardziej wyrafinowany, symboliczny. Mury bezludnych pejzaży kojarzone są z murem Świątyni głęboko zakodowanym w tradycji judaistycznej. W innych znaczeniu bezludność tych kompozycji i brak życia nawiązują do zagadnień wojny i śmierci, a bardziej osobiście do wspomnień niegdyś opuszczonego miasteczka.

Ekspozycja przygotowana przez Muzeum Historii Miasta Łodzi, prezentowana jest w Muzeum Śląskim w ramach wzajemnej współpracy muzealnej.

Henryka Jarema