American Dream. Pierwsza wielka podróż Henryka Sienkiewicza

Celem wystawy American dream. Pierwsza wielka podróż Henryka Sienkiewicza jest pokazanie Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej w 2. połowie XIX wieku przez pryzmat miejsc, które Henryk Sienkiewicz odwiedził podczas swej pierwszej wielkiej podróży w latach 1876–1878. Autor Hani wyruszył za ocean jako korespondent „Gazety Polskiej”, na łamach której publikowane były w odcinkach jego reportaże. Sam pomysł podróży zrodził się natomiast w domu Heleny Modrzejewskiej, podczas organizowanych przez aktorkę słynnych wtorków – spotkań kulturalnych, na których Sienkiewicz był częstym gościem. Grupa artystów, do której należeli Modrzejewska z mężem, Juliusz Sypniewski, Lucjan Paprocki, Albert Chmielowski i Stanisław Witkiewicz, postanowiła utworzyć w Ameryce polską kolonię. Plan powiódł się tylko częściowo. Kilka osób w ostatniej chwili zrezygnowało z podróży, a poza tym utrzymanie farmy – wybranej i zakupionej przez Sienkiewicza w kalifornijskim mieście Anaheim – wymagało doświadczenia, którego polscy artyści nie mieli. Przedsięwzięcie upadło, ale jego pokłosiem są napisane z niezwykłym kunsztem – choć nie zawsze doceniane ¬– amerykańskie reportaże Sienkiewicza.
Narrację ekspozycji tworzą fragmenty listów opisujące miasta, ludzi oraz amerykańską przyrodę. Pisarz swoją przygodę rozpoczął w Nowym Jorku, do którego dopłynął z Liverpoolu na pokładzie statku Germanicus. Następnie, „koleją dwóch oceanów” dotarł do Kalifornii. Zwiedzał Chicago, Detroit i San Francisco, spotkał przedstawicieli różnych nacji zamieszkujących kontynent, w tym Indian, Meksykanów i Chińczyków, podziwiał zapierające dech w piersiach krajobrazy – stepy, kaniony i góry, zetknął się z dzikimi zwierzętami, w tym symbolami Ameryki, takimi jak bizony, dzikie mustangi czy kojoty. Miał okazję oglądać wodospad Niagara oraz kopalnie srebra w Virginia City. Poznał wielu wspaniałych ludzi, z których kilkoro posłużyło mu w późniejszym czasie jako wzorce literackie. Jednym z nich był polski szlachcic kpt. Rudolf Piotrowski herbu Korwin – pierwowzór Zagłoby. Pokłosiem wyprawy za ocean stała się cała seria wspaniałych utworów, które na stałe weszły do kanionu polskiej i światowej literatury, m.in.: Latarnik, Wspomnienie z Maripozy, Przez stepy, W krainie złota, Komedia z pomyłek, Za chlebem, Orso czy Sachem. Na wystawie są prezentowane: fotografie miejsc opisanych w Listach z podróży do Ameryki; prywatna korespondencja pisarza; broń oraz wyposażenie typowe dla podróżnika tamtych czasów; unikatowe pamiątki związane z koleją amerykańską i zjawiskiem tzw. gorączki złota; przedmioty kultowe i użytkowe Indian oraz elementy ich stroju.