VIOLA ORGANISTA

Pomysłodawcą idei instrumentu klawiszowo-smyczkowego o nazwie viola organista jest Leonardo da Vinci. Opis i szkice instrumentu znalazły się na kartach Codice Atlantico, największego zbioru jego notatek, powstałych w latach 1489–1492, przechowywanych w Biblioteca Ambrosiana w Mediolanie oraz we francuskim manuskrypcie H. Pomysł da Vinci nawiązuje do znanych w XII i XIII wieku lir korbowych. Szkice Leonarda nie przedstawiają jednego instrumentu, ale jak podaje badacz muzycznych pomysłów genialnego artysty Emanuel Winternitz, aż osiem różnych konstrukcji. Na podstawie szkiców można prześledzić w jaki sposób idea instrumentu ewoluowała ze swojego pierwowzoru– liry korbowej. Viola klawiszowa w projektach Leonarda przyjmowała różne formy, by najprawdopodobniej w wersji ostatniej przybrać kształt podobny do klawesynu.
Ogólna zasada działania violi organista polega na zbliżaniu strun instrumentu przy pomocy mechanizmu strunowo-klawiaturowego do zespołu smyczków kołowych lub paskowych z włosiem natartym kalafonią, które poruszane przy pomocy mechanizmu połączonego z pedałem, wprawiają struny w drgania. Tak powstaje dźwięk. Mechanizm klawiatury może wpływać na dynamikę, artykulację i wibrato, a szybkość przesuwu smyczków dodatkowo zwiększa dynamikę oraz zmienia barwę dźwięku.