KILKANAŚCIE KRAJOWYCH OBRAZÓW

JANUSZ CHODOROWICZ

Do wiekowej już tradycji sztuki należy rysowanie lub malowanie z natury. Dla artysty to zawsze konieczność konfrontacji z niemożliwością wiernego oddania piękna i wzniosłości krajobrazu – pewna nieprzyswajalność pejzażu naturalnego do jego odbicia na papierze czy płótnie. Zawsze bowiem obraz odwzorowany kłócił się z obrazem projektowanym, mocą wyobraźni, presją indywidualnego artystycznego sposobu widzenia i odczuwania. Dlatego trafniejsze wydaje się stwierdzenie użyte kiedyś przez wybitnego wrocławskiego pejzażystę o malowaniu przed naturą. To przed – oznacza rodzaj usprawiedliwienia: potwierdzając prymat obrazowania w wydaniu Stwórcy, artysta jakby przypomina o swojej roli, o odrębności subiectum w stwarzaniu form własnego świata. Chodorowicz o tym pamięta. Jest więc tym i podziw dla niedościgłości form natury, ale jest także w tym duma artysty, który może jej (naturze) przeciwstawić swoją kreację, swój krajobraz wewnętrzny. Sztuka nigdy nie mogła, nawet w swej granicznej kreacyjności (abstrakcja, konceptualizm) zrezygnować z natury, ze współzawodnictwa w tworzeniu form, w odkrywaniu piękna. Jest bowiem naturalną potrzebą wyrażania ludzkiej kondycji, nawet jeśli skutek (twórczości) będzie miał wymiar wyłącznie kulturowy lub cywilizacyjny. I dlatego mówiąc o naturze sztuki nie można pominąć tego, że zawiera się ona także w sztuce natury. Andrzej Saj