Rzeźbiarska rodzina Klahrów – spojrzenie po latach - wykład Jacka Gernata

Zapraszamy serdecznie na wykład Jacka Gernata pt. Rzeźbiarska rodzina Klahrów – spojrzenie po latach.

Jacek Gernat jest historykiem sztuki, doktorantem w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie również ukończył studia magisterskie (2011). Przygotowywana przez niego pod kierunkiem prof. dr. hab. Tadeusza J. Żuchowskiego dysertacja doktorska dotyczy działalności rzeźbiarskich rodzin Klahrów, Kutzerów i Thammów w XVIII-XX w. na obszarze Hrabstwa Kłodzkiego i przyległych doń terenów Śląska. Jego zainteresowania obejmują sztukę nowożytną, w tym zwłaszcza rzeźbę barokową oraz XIX-XX w. na Śląsku, rzeźbę współczesną, m.in. twórczość Władysława Hasiora, architekturę XX w.

W wykładzie omówiona zostanie rodzina Klahrów – dotąd pozbawiona monografii – jako zjawisko artystyczne charakterystyczne dla Kotliny Kłodzkiej i innych regionów Śląska w XVIII-XIX w. (od nowożytności po wiek XX w. znane są bowiem na tych terenach liczne kilkupokoleniowe „dynastie” artystyczne). W ramach wystąpienia autor w oparciu o swoje badania (również źródłowe) przedstawi sylwetki poszczególnych artystów z rodu Klahrów, którym od czasu wystawy i publikacji w 1992 i 1993 r. badacze poświęcili stosunkowo niewiele nowych opracowań. Podjęta zostanie próba nowego spojrzenia na twórczość Michaela Klahra Starszego oraz jego syna Michaela Ignatza, jak również ich wciąż mało rozpoznanych w dziełach potomków. W ramach tych rozważań autor zarysuje wybrane zagadnienia związane z praktyką warsztatową Klahrów, m.in. problem wykorzystywania modeli rzeźbiarskich (bozzett), kluczowy dla utrwalania charakterystycznego języka formalnego w kolejnych artystycznych pokoleniach rodu.

Nazwisko rzeźbiarza Michaela (Michała) Klahra Starszego (1693-1742) znane jest chyba każdemu miłośnikowi sztuki ziemi kłodzkiej. Barokowy artysta, założyciel rzeźbiarskiej „dynastii” Klahrów, pozostaje w oczach historyków sztuki, regionalistów i zwykłych odbiorców ikoną kłodzkiej plastyki już od XIX w., doczekując się opublikowanej w 1933 monografii pióra Ericha Meyera. Sławę i artystyczną rangę Klahra Starszego potwierdziły publikacje polskich autorów po 1945 r., a w szczególności wystawa monograficzna rzeźbiarza wraz z towarzyszącym jej katalogiem, zorganizowana w 1992 r. przez Muzeum Ziemi Kłodzkiej, następnie wydana rok później książka pokonferencyjna Michał Klahr Starszy i jego środowisko kulturowe.

Znacznie mniejszym zainteresowaniem badaczy i publiczności cieszyli się natomiast uzdolnieni artystycznie potomkowie twórcy, reprezentanci trzech kolejnych pokoleń rzeźbiarskiej rodziny Klahrów, aktywnej na Kłodzczyźnie i terenach sąsiednich w XVIII i 1. poł. XIX w. Wśród nich na szczególna uwagę zasługuje syn Klahra Starszego, Michael Ignatz Klahr zw. Młodszym (1727-1807), rzeźbiarz niesłusznie niedoceniany przez większość dotychczasowych badaczy. Równie uzdolniony jak ojciec, spadkobierca jego warsztatu w Lądku-Zdroju, również zyskał dużą popularność, realizując wraz ze swoim atelier liczne dzieła sztuki sakralnej na terenie całego hrabstwa kłodzkiego. W dziełach tych rzeźbiarz bliski jest pracom Klahra Starszego, zarazem dorównuje im poziomem artystycznym, wprowadzając własne pomysły, typowe m.in. dla plastyki rokoka. Znacznie mniej wiemy na temat potomków Klahra Młodszego – Ignatza (1752-1816), Casimira (1769-1835) i Cajetana (1782-1827) oraz ich synów Heinricha, Davida i Basiliusa. Ich mało znana twórczość pozostała jednak w znacznym stopniu epigońska względem prac sławnego założyciela „dynastii” oraz jego syna, nie dorównując im artystyczną klasą. Tym niemniej jest interesującym i cennym świadectwem trwania wzorców sztuki klahrowskiej w obrębie rodziny w XIX stuleciu.

Wstęp wolny