Z DUSZĄ I BEZ DUSZY

KOLEKCJA ŻELAZEK

ze zbiorów Muzeum Sprzętu Gospodarstwa Domowego w Ziębicach

Pierwsze żelazka pojawiły się na przełomie XI i XII wieku w Holandii. Wyglądały bardzo niezgrabnie - kuta z żelaza podstawa uformowana była w kształt płaskodennej łódki z dwoma dziobami. Żelazka te, zwane akumulacyjnymi, rozgrzewano bezpośrednio na wolnym ogniu, a później na blacie kuchni, bądź w specjalnych piecykach krawieckich. W XIV wieku, dzięki rozwojowi odlewnictwa w Europie, żelazka zaczęto wytwarzać z żeliwa. Kolejnym etapem rozwoju techniki prasowania były żelazka z tzw. duszą. Duszę - czyli kawałek metalu o wydłużonym kształcie - rozgrzewano i wkładano do wnętrza żelazka wykonanego najczęściej z żeliwa, niklu a czasem mosiądzu. Wiek XIX to era żelazek na węgiel drzewny wyposażonych w otwory po bokach pokrywy, bądź w specjalny komin, który służył do odprowadzania dymu wytwarzanego podczas spalania. Ubiegłe stulecie to czas ulepszania konstrukcji żelazka. Pojawiają się modele spirytusowe, naftowe, gazowe i wreszcie około 1910 r. pierwsze żelazka zasilane elektrycznie, które do końca II wojny światowej produkowano, głównie, w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Prezentowane żelazka pochodzą ze zbiorów Muzeum Sprzętu Gospodarstwa Domowego w Ziębicach. Muzeum to, jako jedyne w Polsce, specjalizuje się w gromadzeniu dawnego sprzętu gospodarstwa domowego, a kolekcja żelazek (XVII - XX w.), licząca ponad 800 obiektów, jest największa w Europie.