MICHAŁ JAGIEŁŁO u Pieśniarzy

Michał (Andrzej) Jagiełło Urodzony 23 sierpnia 1941 r. w rodzinie chłopskiej we wsi Janikowice na północny-wschód od Krakowa (obecnie gmina Słomniki). Szkoła podstawowa w Zielenicach (1948-1955), Liceum Ogólnokształcące w Proszowicach (1955-1959), a następnie polonistyka w Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie (1959-1964). Z wykształcenia historyk literatury polskiej (dyplom magisterski za pracę Tatrzańska literatura turystyczna XIX wieku, 1964). Turysta górski, taternik i alpinista, przewodnik i ratownik górski: były naczelnik Grupy Tatrzańskiej GOPR (1972-1974). Emeryt wciąż czynny w Tatrach. Autor wielu artykułów w prasie, opracowań popularnonaukowych, prozaik i poeta. W latach 1964-1974 mieszkał w Zakopanem, gdzie poza Pogotowiem Górskim pracował krótko w PLSP im. A. Kenara i Bibliotece Muzeum Tatrzańskiego. Debiutował w latach 1965-1966 („Taterniczek”, „Taternik”, „Wierchy”). Od 1975 r. mieszka w Warszawie. Pracował w dziale reklamy PIW, kierował też Studiem Faktu i Sensacji Telewizji Polskiej. Pisywał m.in. w „Gazecie Krakowskiej”, „Kulturze”, „Literaturze”, „Nowym Wyrazie”, „Nowych Książkach”, „Polityce”. Od 1966 r. należał do PZPR. Przez rok (13 XII 1980 – 13 XII 1981) zastępca kierownika Wydziału Kultury KC PZPR. Po ogłoszeniu stanu wojennego wystąpił z partii. Dość krótko był zatrudniony w Instytucie Kultury Ministerstwa Kultury i Sztuki. Współpracował z drugoobiegowym Kwartalnikiem Politycznym „Krytyka”. W latach 1985-1989 członek redakcji miesięcznika „Przegląd Powszechny” wydawanego przez warszawskich jezuitów. Dorabiał na „robotach wysokościowych”, czyli uszczelnianiem budynków z „wielkiej płyty”, malowaniem farbą ochronną linii wysokiego napięcia, łataniem stromych dachów, konserwacją betonowych filarów nowobudowanego kościoła jezuitów w Warszawie a także przymocowywaniem odklejających się kamiennych płyt okrywających kamienice w Śródmieściu stolicy. Po zmianie ustroju na wniosek nowej minister kultury i sztuki Izabeli Cywińskiej z dniem 1 listopada 1989 r. premier Tadeusz Mazowiecki mianował go podsekretarzem stanu (wiceministrem) w tymże resorcie i funkcję tę pełnił w kilku kolejnych rządach do października 1997 r. Po wygranym konkursie od czerwca 1998 do czerwca 2006 r. kierował Biblioteką Narodową w Warszawie, gdzie zainicjował cykl wystaw Nasi sąsiedzi – nowe spojrzenie oraz Salon Pisarzy i Salon Wydawców. Przewodniczył Krajowej Radzie Bibliotecznej i blisko współpracował z siecią bibliotek samorządowych. Zainteresowany wielokulturowością dawnej i obecnej Polski, mniejszościami narodowymi w kraju oraz współpracą kulturalną szczególnie z Białorusią, Litwą, Słowacją i Ukrainą, czemu dawał wyraz jako wiceminister, dyrektor BN, publicysta i pisarz. Przez kilkanaście lat prowadził ćwiczenia z przedmiotu Mniejszości narodowe w Polsce w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Współpracował także przez czas jakiś z Collegium Civitas w Warszawie. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, litewskim orderem Księcia Giedymina IV stopnia, ukraińskim krzyżem „Za zasługi” III stopnia i „Złotą Plakietką” MSZ Słowacji oraz orderem Św. Marii Magdaleny przyznanym przez Autokefaliczną Polską Cerkiew Prawosławną za opiekę nad zabytkami cerkiewnymi. Uhonorowany Nagrodą Jana Karskiego i Poli Nireńskiej za 2003 rok, przyznaną przez YIVO - Institute for Jewish Research. Przez społeczność ratowników górskich obdarzony tytułem Honorowego Członka TOPR.

Publikacje historyczno-literackie, z zakresu historii idei oraz antropologii kulturowej:

Wojciech Brzega, Żywot górala poczciwego (Wspomnienia i gawędy)- wybór, opracowanie i komentarz Anna Micińska i Michał Jagiełło (1969), Sygnały z gór. Z dziejów minionych sześćdziesięciu lat działalności Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego PTTK – współautor Michał Jagiełło (1973), Tatry w poezji i sztuce polskiej - wspólnie z Jackiem Woźniakowskim: wybór wierszy, wstęp i komentarze Michał Jagiełło (1975), Listy o stylu zakopiańskim 1892-1912. Wokół Stanisława Witkiewicza - wstęp, komentarz, opracowanie Michał Jagiełło (1979), „Tygodnik Powszechny” i komunizm 1945-1953 (1988, II obieg), Trwałość i zmiana. Szkice o „Przeglądzie Powszechnym” 1984-1918 (1993), Partnerstwo dla przyszłości. Szkice o polityce wschodniej i mniejszościach narodowych (1995, wyd. 2 uzup. 2000), Próba rozmowy. Szkice o katolicyzmie odrodzeniowym i „Tygodniku Powszechnym” 1945-1953, t. 1-2 (2001), Gałązka kosodrzewiny. Najdawniejsze wypadki tatrzańskie w piśmiennictwie polskim (2000; wyd. 3 poszerzone 2001), Zbójnicka sonata. Zbójnictwo tatrzańskie w piśmiennictwie polskim XIX i początku XX wieku (2003; wyd. 3 uzup. 2006), Słowacy w polskich oczach. Obraz Słowaków w piśmiennictwie polskim, t. 1-2 (2005), Tatry i poeci. Antologia wierszy -wybrał, opracował i wstępem poprzedził Michał Jagiełło (2007), Narody i narodowości. Przewodnik po lekturach (2010), Razem czy osobno. Przewodnik po lekturach (2011), Wojciech Brzega, Żywot górala poczciwego. Spojrzenie po latach- [na podstawie opracowania A. Micińskiej i M. Jagiełły z 1969] z esejem Michała Jagiełły Dłutem i piórem. O Wojciechu Brzedze (1872-1941) (w druku; 2014). Proza: Hotel klasy Lux (1978), Obsesja (1978), Świetlista obręcz (1979), Bez oddechu (1981), Studnia (1985), Obsesja i inne góry (1994), Trójkątna turnia (1996), Za granią grań (1998), Jawnie i skrycie (2000). Poezja: Goryczka, słodyczka, czas Opowieści (2007), Sosna i pies. Poemat z zagrody (2008), Ciało i pamięć (2010), Tatry. Koncert na dwóch - poezja M. Jagiełło, zdjęcia Krzysztof Wojnarowski (2012), Zszywanie – w ucieczce (2014). Literatura faktu: Wołanie w górach (1979; wyd. 8 uzupełnione 2012). Inne: Sztuka telewizyjna Każdy ratuje siebie (1979), scenariusz filmu Hotel klasy Lux według własnej powieści - reżyseria Ryszard Ber (1979); udział w serialu TVP Przyjaciele - scenariusz Aleksander Minkowski, reżyseria Andrzej Kostenko (1980); scenariusz filmu dokumentalnego, narracja i udział: O każdej porze - reż. Andrzej Kostenko (1999).