OBYCZAJE CECHÓW ŚLĄSKICH
- od: 25 października 2002, piątekdo: 31 grudnia 2002, wtorek
ZABYTKI RZEMISOŁA
Cechy były ugrupowaniami zrzeszającymi rzemieślników określonych
specjalności. Jako kolegia istniały już w starożytnym Rzymie, do ich
tradycji nawiązywały organizacje średniowieczne, powstające w IX w. we Włoszech, we Francji, Niemczech. W Polsce upowszechniły się około XIII
wieku. Polski termin cech
pochodzi od niemieckiego Die Zeche
– cecha,
czyli rodzaj znaku symbolizującego dane rzemiosło. Zrzeszały
rzemieślników jednej lub kilku pokrewnych specjalności, a ich zadaniem
była obrona interesów rzemieślników, reglamentowanie produkcji, kontrola
jakości, ustalanie cen, sposobu i czasu nauki zawodu. Oprócz tego cech
troszczył się o życie religijne czy kulturalne swoich członków, miał
również zobowiązania związane z obronnością miast. Były instytucjami
samorządnymi, posiadającymi wewnętrzną strukturę. Zakres działalności
określał statut i przywileje zatwierdzone przez radę miasta lub
panującego. Istotną rolę w funkcjonowaniu cechów odgrywały tzw. schadzki
– spotkania codzienne mistrzów i kwartały, odbywające się raz na kwartał. Organizowane były w domach prywatnych, karczmach lub izbach
cechowych. Przechowywano tam również puchary cechowe, wilkomy i skrzynki,
zwane ladami, zawierające statut, księgi cechowe, insygnia, pieniądze,
wota. Rozpoczęcie i zakończenie obrad sygnalizowano otwarciem i zamknięciem
lady. Bardzo ważnym zadaniem organizacji cechowych było sprawowanie kontroli
jakości wyrobów i zgodności z ustalonymi przepisami, szczególnie w rzemiosłach metalowych – złotnictwie i konwisarstwie, gdzie puncą (znak
wybijany na metalowym przedmiocie), oznaczano próbę metalu. Jedną z większych uroczystości było nadawanie godności mistrzowskich i czeladniczych. Pierwszym stopniem w nauce zawodu była rola ucznia w warsztacie. Trwała ona ok. trzech lat i nauka była płatna. Po zdaniu
egzaminu uczeń zostawał czeladnikiem, wtedy również zaczynał otrzymywać
zapłatę za pracę. Świeżo wyzwolony uczeń urządzał z tej okazji, w gospodzie czeladników, ucztę tzw. przyszynk. Po odbyciu wędrówki
czeladniczej, zdobyciu odpowiednich kwalifikacji, co trwało ok. 5-8 lat,
przystępował do egzaminu mistrzowskiego. Sprawdzianem jego umiejętności
było wykonanie pracy mistrzowskiej tzw. majstersztyku, która była oceniana
przez komisję składającą się z mistrzów danego cechu i przedstawicieli
rady miejskiej. Mistrz cechowy, poza warsztatem musiał posiadać również
swój kram, zwany ławą. Przedstawiciele najbogatszych rzemiosł np. szewcy,
kuśnierze, piekarze czy rzeźnicy mieli ławy w rynku, pozostali otwierali
kramy w oknach, przy warsztatach. Wywieszali przy nich zawieszki z emblematami
danej specjalności, które były i szyldem, i reklamą kramu.
Pozostałością po dawnych warsztatach są dzisiaj nazwy ulic – np. Szewska, Garncarska, Kuźnicza. Obowiązkiem pozazawodowym członków cechów
ale ważnym dla funkcjonowania miast, była ich obrona i służba
przeciwpożarowa. Poszczególnym cechom przydzielane były bramy i odcinki
murów obronnych, przy których ich przedstawiciele trzymali straż. W celu
podniesienia sprawności obronnej cechy organizowały bractwa strzeleckie,
zwane kurkowymi. Posiadały one własne arsenały broni. Kilka razy do roku
urządzano zawody w strzelaniu do kura i do tarcz. Zwycięzca otrzymywał
tytuł króla kurkowego, a wraz z nim klejnot
czyli zawieszkę
upamiętniającą panowanie
, umieszczaną na orderze bractwa. Najstarsze
bractwo kurkowe na Śląsku założył Książę świdnicko-jaworski- Bolko I,
w 1286 r. W ramach obrony przeciwpożarowej cechy musiały posiadać własny
sprzęt i uczestniczyć w akcjach ratowniczych. Istotną stroną życia
cechów była tradycja religijna. Każde rzemiosło miało swojego patrona,
np. św. Piotr był patronem ślusarzy, św. Józef – stolarzy. W kościołach cechy posiadały swoje kaplice ( we Wrocławiu świątynią
cechową
był kościół św. Marii Magdaleny). W niedziele i święta
członkowie cechów uczestniczyli we wspólnych nabożeństwach, a w czasie
uroczystych procesji nieśli sztandary z przedstawieniami patronów i godeł
cechowych. Podobnie uroczyste procesje odbywały się w związku z pogrzebami.
Niesione były sztandary, świece w specjalnych świecznikach (ich ilość
oznaczała rangę pogrzebu). Trumna przyozdabiana była parą tarcz z godłem
danego cechu. Istnienie cechów we Wrocławiu poświadcza dokument księcia
Henryka IV Probusa, zezwalający w 1273 roku na ich tworzenie. Do najstarszych
należały zrzeszania piekarzy, rzeźników, kowali i szewców i funkcjonowały we wszystkich większych miastach śląskich. W 1307 r, we Wrocławiu działało 29 korporacji a ich liczba zwiększała się w miarę
rozwoju rzemiosła, z czasem, w miarę rozwoju rzemiosła, osiągając rozkwit
w okresie XVI-XVII. Upadek cechów rozpoczął się w XVIII wieku, wraz z rozwojem manufaktur i produkcji przemysłowej. Nie zniknęły one całkowicie,
tak jak nie zniknęło rzemiosło, próbujące znaleźć swoje miejsce w czasach produkcji masowej. Wrocławska wystawa jest przedstawieniem
obyczajowości związanej z funkcjonowaniem organizacji cechowych i życiem
rzemieślników. Pokazane zostaną na niej zabytki rzemiosła, kultury
materialnej społeczności, która w swoim czasie decydowała o zamożności
miast i ich obywateli.
MINI KIERMASZ WIELKANOCNY
od: 21 marca 2021 do: 23 marca 2021
Centrum Kultury Agora
Serbska 5A Wrocław
11 101sztuka
Struktura i kolor
od: 21 lutego 2021 do: 21 marca 2021
Słupy ogłoszeniowe
Plac Powstańców Warszawy 1, Wrocław Wrocław
12 226sztuka
Sobotnie warsztaty rodzinne online | Opowieści muzealnych przedmiotów
20 marca 2021 - 12:00
Muzeum Pana Tadeusza
Kamienica Pod Złotym Słońcem, Rynek 6 Wrocław
11 891sztuka
Zajezdnia dla krwiodawców „Wampiraidy”
od: 16 marca 2021 do: 19 marca 2021
Centrum Historii Zajezdnia
Grabiszyńska 184 Wrocław
9 374sztuka
Ołówkiem i dźwiękiem
od: 25 lutego 2021 do: 18 marca 2021
ODT Światowid
ul. Sempołowskiej 54A Wrocław
21 142sztuka
Sobotnie warsztaty rodzinne online | Dalekie podróże
13 marca 2021 - 12:00
Muzeum Pana Tadeusza
Kamienica Pod Złotym Słońcem, Rynek 6 Wrocław
10 300sztuka
Biuro Wysp Znalezionych. Wystawa w Studio BWA Wrocław
od: 10 lutego 2021 do: 13 marca 2021
Studio BWA
ul. Ruska 46a Wrocław
18 286sztuka
Pięć wrocławskich kościołów, których… już nie ma [wykład online]
11 marca 2021 - 18:00
Kontury Kultury
Jagiellończyka 10a Wrocław
8 936sztuka
Oprowadzanie kuratorsko-autorskie • Biuro Wysp Znalezionych
11 marca 2021 - 17:00jest więcej terminów
Studio BWA Wrocław
ul. Ruska 46a/lok. 301 Wrocław
19 020sztuka
Festiwal Wrocek zaprasza na Stand-up Show z Błażejem Krajewskim
8 marca 2021 - 20:00
Hotel ibis Styles Wrocław Centrum
Plac Konstytucji 3 Maja 3 Wrocław
9 438sztuka
LAS W SŁOIKU
8 marca 2021 - 17:30
Centrum Rozwoju Zawodowego Krzywy Komin
Dubois 33/35A Wrocław
9 469sztuka
Wystawa: Terytorium. Netta Laufer, Tom Swoboda
od: 4 grudnia 2020 do: 8 marca 2021
Muzeum Współczesne Wrocław
PL. STRZEGOMSKI 2A Wrocław
33 839sztuka
AKWARELA
7 marca 2021 - 12:00
Centrum Rozwoju Zawodowego Krzywy Komin
Dubois 33/35A Wrocław
9 100sztuka
Sobotnie warsztaty rodzinne online | Fortepian
6 marca 2021 - 12:00
Muzeum Pana Tadeusza
Kamienica Pod Złotym Słońcem, Rynek 6 Wrocław
8 698sztuka
SEKRETY ROŚLIN, CZYLI ROŚLINNE ODLEWY
6 marca 2021 - 16:00
Centrum Rozwoju Zawodowego Krzywy Komin
Dubois 33/35A Wrocław
8 614sztuka
MAŁE KOBIETKI. MAGICZNE DIY - WARSZTATY DLA DZIECI
6 marca 2021 - 15:00
Centrum Rozwoju Zawodowego Krzywy Komin
Dubois 33/35A Wrocław
8 858sztuka
HERBATKI PROSTO Z ŁĄKI
6 marca 2021 - 14:00
Centrum Rozwoju Zawodowego Krzywy Komin
Dubois 33/35A Wrocław
9 093sztuka