Wystawa prac Wandy Gołkowskiej i Jana Chwałczyka

Motto prezentacji Wandy Gołkowskiej: „ Funkcją sztuki jest twoja wyobraźnia”.

Jan Chwałczyk wierny swojej postawie badawczej w sztuce wyprowadza matematyczny wzór definiujący barwę C+m=B (E=mC²)

Wanda Gołkowska związana z Akademią Sztuk Pięknych we Wrocławiu niemal symbolicznie – była studentką tej uczelni (wówczas Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych) posiadając legitymację studencką z nr 1- była także przez wiele lat profesorem tej uczelni wychowując pokolenia nowych artystów. Należy do grona twórców związanych z galerią pod „Moną Lisą” – prowadzoną przez Jerzego Ludwińskiego. W 1967 roku W.Gołkowska prezentuje tekst „Układy otwarte”, który opublikowany w miesięczniku Odra towarzyszył wystawie jej prac w Galerii Mona Liza: „(...) Opowiadam się w tej chwili za układami otwartymi. Nie traktując tej wypowiedzi jako manifest, włączam siebie, jako artystę także w ten układ, przewidując możliwości zmian, przesunięć, wahań. Układ otwarty – jest przeciwieństwem idealistycznej koncepcji sztuki – dążenia do jednego, absolutnego, idealnego rozwiązania, jest przeciwieństwem tradycyjnego pojęcia stabilności dzieła – zakłada, że istnieje (matematycznie określona-nieograniczona) ilość zmian, wynikających z przesunięć mechanicznych, ruchu widza, wprowadzenia ruchu fizycznego, wprowadzenia ruchu światła. Daje odbiorcy możliwość aktywnego włączenia się w akcję. Artysta przeprowadza wybór, decyduje i przewiduje (...)”. Już samo nagromadzenie pojęć mówiących o samodzielnych decyzjach, autonomii działania, wolności artystycznej było w ówczesnych warunkach politycznych rewolucyjne, a cóż dopiero ich realizacja w konkretnych przedsięwzięciach! W twórczości Wandy Gołkowskiej wyraźny jest wątek konceptualny oparty o grę znaczeń słów, poszerzanie lub zawężanie obszarów semantycznych pojęć, wykazywanie napięcia między znaczącym a znaczonym, wskazywanie względności słowa wobec jego materialnego desygnatu (np. słowo Ziemia zapisane w wielu językach).

Artystka wypowiada się zarówno w rysunku, jak i malarstwie, od lat 60’ tworzy reliefy, instalacje, obiekty przestrzenne, teksty konceptualne i teoretyczne.

Jan Chwałczyk – jako artysta konsekwentnie prezentuje racjonalną postawę wobec sztuki. Niczym twórca odrodzeniowy stara się dotrzeć do natury rzeczy widzialnych, opanować je intelektualnie, wskazać odbiorcy niezliczone możliwości zgłębiania bezkresnych obszarów sztuki. Ultraintelektualna postawa artysty jest grą z odbiorcą i ze sztuką samą. Odwieczny motyw sztuki, jakim jest przedstawienie rzeczywistości za pomocą iluzji Jan Chwałczyk doprowadza do wartości krańcowej, każąc malować światłu swój portret i to w dodatku jak najbardziej realny. To co realne staje się abstrakcyjne, a abstrakcja okazuje się jak najbardziej realnym światem optyki i ludzkiej percepcji. W swojej twórczości Jan Chwałczyk bada fenomen światła w dziele sztuki – warunkujący jej odbiór, czy mówiąc bardziej precyzyjnie konstytuujący dzieło. Artysta wypowiada się w rysunku, tekstach konceptualnych i teoretycznych, ale przede wszystkim w reliefach i formach trójwymiarowych. Interesujące pod względem intelektualnym, ale też niezwykle piękne w klasycznym tego słowa znaczeniu są jego formy z serii „Reproduktory światła” realizowane od lat 60’ oraz „Reproduktory cienia” i „Przestrzenne relacje barwy” (1980-2007). W 9 maja 1970 roku w ramach sympozjum plastycznego „Wrocław 70” Jan Chwałczyk opracował i zrealizował technicznie projekt Henryka Stażewskiego „Kompozycja pionowa nieograniczona”. Drugą realizację tego konceptualnego przedsięwzięcia nadzorował także w roku bieżącym w Niemczech. Realizacja odbyła się w przestrzeni miasta Mänchengladbach 9 kwietnia 2008 r. w ramach prezentacji Muzeum Abteiberg.

Wanda Gołkowska i Jan Chwałczyk często byli nie tylko uczestnikami, ale współtwórcami nurtów polskiej sztuki współczesnej, inicjatorami akcji artystycznych, wystaw, sympozjów itp. prowokujących do twórczych wypowiedzi artystów w kraju i za granicą, do artystycznego dialogu ponad granicami państwowymi i ustrojowymi, wykorzystując do tej formy działań m.in. komunikacyjne możliwości mail artu (sztuki poczty).

W Galerii Kościelak Wanda Gołkowska i Jan Chwałczyk prezentują swoje prace z lat 1970-2007. Są to reliefy, rysunki, obiekty przestrzenne i malarstwo. Pozostają wierni ideałom awangardy, które bardzo celnie wyznaczył Joseph Kosuth: „w sztuce ważne jest to, co do niej coś wnosi, nie zaś to, co jest przystosowaniem elementów poprzednio już istniejących(...)”. I chociaż formacje historyczne przemijają – zostają artyści i ich dzieła. W twórczości Wandy Gołkowskiej i Jana Chwałczyka kolejne pokolenia odkrywają sztukę na swoją miarę, bo przecież „funkcją sztuki jest Twoja wyobraźnia”.

Właścicielka galerii Elżbieta Kościelak wielokrotnie prezentowała dorobek artystyczny Wandy Gołkowskiej i Jana Chwałczyka w wystawach zbiorowych i indywidualnych, których była kuratorem w Polsce i za granicą, opublikowała wiele tekstów analitycznych na temat ich twórczości. Wystawa bieżąca jest wspólnym przedsięwzięciem z Galerią Kościelak w Chicago prowadzoną przez Małgorzatę Kościelak, artystkę zafascynowaną (z inspiracji Jana Chwałczyka) fenomenem światła w sztuce. M. Kościelak niegdyś studentka i asystentka prof. Wandy Gołkowskiej, tworzy w nurcie konceptualnym i multimedialnym, przy wykorzystaniu najnowszych technologii komputerowych, współpracuje także z uczelniami artystycznymi w Chicago (Illinois, USA).

Wrocław, 14.05.2008