Akwizytorzy szczęścia. O dawnych i współczesnych kolędnikach

Park Etnograficzny - Spichlerz kujawski

Muzeum Etnograficzne zaprasza na monograficzną wystawę pokazującą jeden z najciekawszych zwyczajów ludowych, jakim jest kolędowanie. Nie ograniczono się tylko do okresu Bożego Narodzenia, ale pokazano kolędowanie w Adwencie, w okresie świąt Bożego Narodzenia, Święta Trzech Króli, w Zapusty, w Wielkim Poście i w czasie Wielkanocy. Pokazano różnorodne grupy, np. kolędników z maszkarami zwierzęcymi, z gaikiem, z kogutkiem, śmigurciarze oraz grupy o typowo chrześcijańskim rodowodzie - herody, kolędnicy z szopką, z pasyjką, turki wielkanocne.

Termin kolędowanie ujęty został przez autorów wystawy w szerokim kontekście kulturowym; pokazano religijno-magiczne oraz kulturowo-społeczne tło licznych obrzędów polegających na obchodzeniu domów, wygłaszaniu i składaniu życzeń, śpiewaniu pieśni, wykonywaniu określonych działań rytualnych oraz przyjmowaniu darów, stanowiących formę zapłaty. Uwzględniono styk różnych kultur pokazując kolędowanie wśród Niemców, Białorusinów czy Łemków.

W tak szerokim ujęciu temat ten nigdy nie był prezentowany w polskim muzealnictwie. Wiele eksponatów to najbardziej wartościowe i najstarsze rekwizyty kolędnicze ze zbiorów polskich muzeów. Należą do nich m.in. maszkara turonia z Przecławia pochodząca z 1890 roku czy szopka z Godziszki z przełomu XIX i XX wieku oraz liczne, cenne eksponaty z okresu międzywojennego. Znaczna część rekwizytów pokazanych na wystawie powstała w 2. połowie XX wieku, a ich obecność podkreśla trwanie tych zwyczajów współcześnie.

Zabytkom towarzyszy bardzo bogata ikonografia: rysunki i fotografie, niektóre nigdy wcześniej nie eksponowane ani nie publikowane, np. ilustracje K.W. Kielisińskiego z 1. połowy XIX wieku.

Wydano katalog wystawy zawierający teksty podsumowujące aktualny stan wiedzy na temat kolędowania.

Autorami scenariusza są Hubert Czachowski, Agnieszka Kostrzewa–Majoch, Hanna M. Łopatyńska.