Willa Grohmana ul.Tylna 9/11

Willa Ludwika Grohmana – willa przy ulicy Tylnej 9/11 w Łodzi. Willa wkomponowana została w fabryczny zespół zbudowany nieco wcześniej i usytuowana w południowo–zachodniej części kwartału zamkniętego ulicą Tylną. Początkowo ogniwem tego założenia były budynki wzniesione w latach czterdziestych XIX wieku, parterowy dom mieszkalny Traugotta Grohmana – ojca Ludwika i pierwsza przędzalnia z tkalnią przy ulicy Targowej, w miejscu styku z ulicą Tylną. W sąsiedztwie przędzalni, w roku 1881, w kilka lat po śmierci ojca, Ludwik Grohman wzniósł okazałą rezydencję z dziedzińcem zamkniętym oficyną gospodarczo-mieszkalną i przyległa oranżerią, w otoczeniu ogrodu.

Pałac (widok z 1896 roku) Willa utrzymana w stylu renesansu włoskiego wybudowana została według projektu Hilarego Majewskiego. Do siedziby prowadziła od ulicy Tylnej okazała brama i furta z kutej kraty, oflankowana podwójnymi filarami, z przylegającą kordegardą. W roku 1894, po ślubie syna – Leona Grohmana, willa została rozbudowana, oraz podzielona na dwie części, pomiędzy rodziców i dzieci. Wówczas to od strony wschodniej dobudowano nową część z paradną klatką schodową i ogród zimowy. Natomiast w 1913 roku została rozbudowana część południowo-wschodnia, dobudowano piętrowy aneks z osobnym wejściem. Główne wejście z portykiem filarowym prowadziło do reprezentacyjnego holu i klatki schodowej, która integrowała całość układu wnętrz, należących do licznych członków rodziny. Parter w przeciwieństwie do większości willi posiadał nieregularny układ wnętrz, ponieważ były to pomieszczenia zarówno reprezentacyjne, jak i mieszkalne. Program użytkowy wnętrz był w zasadzie tradycyjny, znajdowały się tu jadalnia, kredensownia, biblioteka, salon, gabinety, sala balowa itp. Komunikację wewnętrzną uzupełniały windy – osobowa oraz trzy dźwigi gospodarcze, firmy berlińskiej. Wnętrza urządzone były z dużym przepychem i luksusem, z bogatymi sztukateriami, z dekoracja o alegorycznych przedstawieniach malarskich i rzeźbiarskich. Zastosowano materiały szlachetne, marmury, boazerie z różnych gatunków drewna oraz różnego rodzaju polichromie i marmoryzowania, imitujące szlachetne gatunki kamienia i drewna. Całość wystroju utrzymana była również w wystroju renesansu włoskiego. Willę otaczał ogród założony równolegle z jej budową. Obecnie tereny ogrodu to park im. J. Kilińskiego.