Historyja o Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim - Teatralny czwartek
![](https://dco1c2aefa5pk.cloudfront.net/l/add9.jpeg)
- 29 lutego 2024, czwartek» 19:00
Premiera teatralna „Historyji o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim" to kooprodukcja Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie i Ośrodka Praktyk Teatralnych „Gardzienice”.
Mikołaj z Wilkowiecka - autor szesnastowiecznego misterium rezurekcyjnego to rówieśnik Szekspira, porównywany z nim też w kontekście rozwoju dramatu i teatru. „Historyja…” to najczęściej wystawiana sztuka do XIX wieku. Utwór doczekał się adaptacji wielu wybitnych twórców polskiego teatru - m.in. Leona Schillera czy Kazimierza Dejmka. Kolejną próbę przeniesienia dramatu na scenę podjęli Jarosław Gajewski – reżyser i Patryk Kencki – dramaturg.
W lubelskiej adaptacji „Historyji …” twórcy łączą różne światy: sacrum i profanum, codzienność z religijnością, to co współczesne, z tym co dawne. To też wyjątkowe spotkanie aktorów teatru repertuarowego z Teatru im. Juliusza Osterwy z aktorami Ośrodka Praktyk Teatralnych „Gardzienice”. We wspólnej pracy zespół aktorski, budujący spektakl pracował zgodnie z zasadą wzajemności, która jest charakterystyczna dla gardzienickiego stylu.
Ważnym kontekstem przygotowania premiery „Historyji…” jest warstwa językowa, o której autorzy spektaklu mówią: „Język sam przez się wzywa nas do twórczości, pozostając zarazem tajemnicą, którą odkrywamy do samego końca naszych twórczych praktyk. A teatr wydaje się najpełniejszą praktyką językową: od pierwszego twórczego impulsu do pełni scenicznej realizacji”. Dodają też: „Rozwój człowieka w jego człowieczeństwie dokonuje się głównie poprzez język i w przestrzeniach języka".
"Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim ze czterech świętych ewangelistów zebrana a wirszykami spisana przez księdza Mikołaja z Wilkowiecka, zakonnika częstochowskiego", to dzieło niezwykłe. Tekst ów, przywołujący najważniejsze wydarzenie w historii zbawienia, jest jednocześnie cennym zabytkiem naszej literatury i ważnym dokumentem tradycji widowiskowej. Mikołaj wydał swoje dzieło w Krakowie w pierwszej połowie lat osiemdziesiątych szesnastego wieku, a więc kilka lat po ukazaniu się (i wystawieniu) Odprawy posłów greckich Jana Kochanowskiego, najstarszej polskiej tragedii, nawiązującej do osiągnięć dramatu antycznego i stanowiącej emblematyczne wręcz dzieło polskiego renesansu. Tymczasem Historyja wyrasta z tradycji misteryjnej, a więc jednej z dwóch – obok dramatu liturgicznego – wielkich formacji widowiskowych ukształtowanych jeszcze w średniowieczu. Jakkolwiek mamy prawo zakładać, że spektakle misteryjne funkcjonowały na ziemiach polskich już pod koniec wieku czternastego, to tak się złożyło, że właśnie dzieło Mikołaja z Wilkowiecka jest najstarszym z naszych zachowanych misteriów.
Autor Historyji pochodził z rodu szlacheckiego, był człowiekiem wykształconym, należącym do zakonu paulinów, w którym pełnił znaczące funkcje. Przez jakiś czas miał okazję przebywać w Rzymie, gdzie zetknął się z tamtejszymi formami widowiskowymi. Napisana przezeń Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim zaskakuje swoją wielopoziomowością. Wyrasta z kultury średniowiecznej, ale nosi również znamiona epoki, w której powstała. Zamieszczone w niej biblijne czytania poprzedzające poszczególne sceny to wynik potrydenckiej dbałości o dowiedzenie, że prezentowane treści pochodzą z samej Ewangelii, a nie z literatury apokryficznej. Pojawienie się w piekielnej scenie Cerbera to dowód znajomości tradycji antycznej. Z kolei ukazanie w utworze realiów bardziej kojarzących się z renesansowym Krakowem, aniżeli antyczną Jerozolimą, to efekt misteryjnej konwencji, aby świętą historię ukazać jako rozgrywającą się tu i teraz.
Niewątpliwe walory dramatyczne Historyji… sprawiły, że przenosili ją na scenę tacy twórcy, jak Leon Schiller i Kazimierz Dejmek, a w czasach nam bliższych Piotr Cieplak i Piotr Tomaszuk. Jak się jednak wydaje, dzieło Mikołaja z Wilkowiecka otwiera przed kolejnymi inscenizatorami nowe możliwości interpretacyjne, co wynika z wielowarstwowości tego utworu. Dla odbiorcy religijnego inscenizacja misterium może stanowić przeżycie związane ze sferą sakralną. Dla osoby, której bliskie są rodzime tradycje kulturowe, będzie to możliwość kontaktu z żywym zabytkiem. Dla wszystkich zaś – niezwykłą opowieścią, o tym jak życie zwycięża nad śmiercią.
Patryk Kencki, dramaturg
***
Bezpieczne zakupy w Bilety24. W przypadku odwołania wydarzenia, gwarantujemy automatyczny zwrot środków potwierdzony komunikatem wysyłanym na adres e-mail, podany podczas zakupu.
Trzy Teatry
23 listopada 2012 - 17:00
Dzielnicowy Dom Kultury SM Czechów
Kiepury 5A Lublin
26 229teatr
Zenon Laskowik
18 listopada 2012 - 16:00
Centrum Kongresowe - Akademii Rolniczej
ul. Akademicka 15 Lublin
120 937teatr
PRAWDZIWA HISTORIA CZŁOWIEKA Z LA MANCHY
13 listopada 2012 - 19:00jest więcej terminów
KUL, aula im. ks. kard. St. Wyszyńskiego
Racławickie 14 Lublin
25 958teatr
SPEKTAKL ODYSEA
10 października 2012 - 19:00
KUL, aula im. ks. kard. St. Wyszyńskiego
Racławickie 14 Lublin
25 708teatr
Jezioro łabędzie
29 września 2012 - 19:00
Centrum Kongresowe - Akademii Rolniczej
ul. Akademicka 15 Lublin
27 035teatr
Monodram Luna
17 marca 2012 - 18:00jest więcej terminów
TVP Lublin
ul. Raabego 2 Lublin
25 460teatr
LUNA
12 grudnia 2011 - 19:00
Centralny Dom Kultury
ul. Ks. J. Popiełuszki 5 Lublin
25 367teatr
Ifigenia w T...
27 listopada 2011 - 19:00jest więcej terminów
Ośrodek Praktyk Teatralnych GARDZIENICE
Grodzka 5A Lublin
24 541teatr
Nie tylko Jezioro łabędzie
23 listopada 2011 - 11:00jest więcej terminów
Teatr Muzyczny
ul. Skłodowskiej 5 Lublin
24 801teatr
Makbet
22 listopada 2011 - 11:00jest więcej terminów
Teatr im. Juliusza Osterwy
ul. Narutowicza 17 Lublin
24 836teatr
Księżniczka czardasza
20 listopada 2011 - 17:00jest więcej terminów
Teatr Muzyczny
ul. Skłodowskiej 5 Lublin
24 633teatr
Ptasznik z Tyrolu
30 października 2011 - 17:00jest więcej terminów
Teatr Muzyczny
ul. Skłodowskiej 5 Lublin
24 888teatr
Luna - monodram w reż. A. Urbańskiego
15 października 2011 - 21:00
Studio Polskiego Radia
Obrońców Pokoju 2 Lublin
29 911teatr
Kosmos Gardzienic
1 października 2011 - 19:00jest więcej terminów
Ośrodek Praktyk Teatralnych GARDZIENICE
Grodzka 5A Lublin
24 249teatr
Tymoteusz wśród ptaków
30 września 2011 - 10:00, 12:00jest więcej terminów
Teatr im. Hansa Christiana Andersena
ul. Dominikańska 1 Lublin
24 619teatr
Niewolnice z Pipidówki
30 września 2011 - 19:00jest więcej terminów
Teatr im. Juliusza Osterwy
ul. Narutowicza 17 Lublin
24 910teatr
Pierwszy raz
28 lipca 2011 - 16:00jest więcej terminów
Bajka
Radziszewskiego 8 Lublin
323 151teatr