Paradiso

„Paradiso” w reżyserii Michała Borczucha, po prezentacji w głównym konkursie tegorocznej edycji festiwalu Boska Komedia, zostanie pokazany na deskach Łaźni Nowej 13, 14 grudnia. Będzie to jedna z ostatnich szans, by zobaczyć spektakl łamiący granice teatralnego świata, uznany za jedno z najważniejszych wydarzeń poprzedniego sezonu.

Podstawową motywacją dla stworzenia Paradiso jest przeczucie, że fragmenty teatru, raju i autyzmu uzupełnią się wzajemnie i stworzą świat nowy, zaskakujący i autentyczny. Spektakl opiera się na improwizacjach osób ze spektrum autyzmu z profesjonalnymi aktorami, jego tekst zmienia się w każdym kolejnym przedstawieniu. Język Paradiso powstaje na styku dwóch światów: osób z autyzmem, które nie rozumieją języka metafory i aktorów, którzy celowo używają metaforycznego języka inspirowanego poezją Dantego. W ten sposób konstruowana jest opowieść na motywach Raju - ostatniej części Boskiej Komedii Dantego Alighieri.

Paradiso rządzi logika autyzmu, spektakl karmi się doświadczeniem swoich bohaterów. Kamil jest stażystą w jednym z krakowskich hoteli. To jego historia dała Paradiso formę pokoi hotelowych. Grzegorz jest charyzmatycznym mówcą, który w naturalny sposób stał się jego dyrektorem. Michał od 30 lat gra na pianinie. Osoby z autyzmem bardzo się między sobą różnią. Wyobraźnia działa inaczej u każdej z nich. Niektórzy jej zupełnie nie mają. W umysłach innych powstają ciągi informacji, grupowane tematem, z powodów fonetycznych bądź przez wizualne skojarzenia. Fragmentaryczność tych obrazów przywodzi na myśl dadaistyczne fotomontaże, albo działanie przeglądarek internetowych, które na podstawie jednego hasła układają tysiące stron i odniesień, czasem zupełnie przypadkowych. Aktorzy muszą reagować według zmienionych i często nieprzewidywalnych zasad. Tymczasem osoby z autyzmem poruszają się w tym świecie z niezwykłą swobodą. Nic nie odgrywają. Nie wcielają się w role. Nie pamiętają tekstu. Pomimo tego, a może właśnie dlatego, na scenie są równorzędnymi partnerami profesjonalnych aktorów. Dwa obrazy świata nakładają się i obydwa podlegają modyfikacjom, a kierunek wpływów trudno jest ustalić.

Wszystkie sytuacje w obrębie Paradiso mają wpisane w siebie ryzyko. Każda scena staje się grą, sprawdzeniem. Jednak Paradiso to przede wszystkim opowieść o spotkaniu dwóch światów.

Osoby z autyzmem zaangażowane w projekt Paradiso związane są z Farmą Życia, jedynym w Polsce ośrodkiem stałego pobytu dla dorosłych osób z autyzmem. Pracują w Gospodarstwie Ekologicznym w Więckowicach, 15 km od Krakowa, w "raju na ziemi".