Obrona Grochowa 1939

Inscenizacja bitwy

*Miłośnikow historii, mieszkańcow Warszawy i nie tylko, ale szczegolnie młodzież, organizatorzy zapraszają na żywą lekcję patriotyzmu. *

26 września 2009 r. na terenie Dzielnicy Praga Południe odbędzie się impreza plenerowa przedstawiająca inscenizację historyczną "Bitwa o Grochow 1939 r.

W inscenizacji wezmą udział grupy rekonstrukcji historycznej w postaci polskich i niemieckich oddziałow piechoty i taborow, wspartych autentycznymi pojazdami pancernymi i bronią artyleryjską z owczesnych lat. Inscenizacja odbędzie się w miejscu osławionej " Reduty Skrzyżowanie" przy ul. Waszyngtona, to jest na byłej linii obrony 21. Pułku piechoty "Dzieci Warszawy", dowodzonego przez pułkownika Stanisława Sosabowskiego.

"Bitwa o Grochow 1939 r." ma na celu uczczenie 70 Rocznicy Wybuchu II Wojny Światowej jak i przypomnienie mieszkańcom Pragi Południe, iż przez jej teren przebiegał fragment pierwszej linii obrony prawobrzeżnej Warszawy.

Celem inscenizacji jest wyraźne podkreślenie znamiennego faktu, że jedna z kluczowych pozycji obrony Pragi Południe, z głownym punktem oporu umiejscowionym w rejonie skrzyżowania Al. Waszyngtona z ul. Międzyborską, nigdy nie została przez Niemcow zdobyta. Dla polskiej obrony wspomniana pozycja miała podstawowe taktyczne znaczenie, ponieważ blokowała aleję Waszyngtona, zamykając Niemcom drogę wiodącą ze wschodnich peryferii do mostu Poniatowskiego. Mimo nieustannych atakow, bombardowań lotnictwa szturmowego i ognia artyleryjskiego, tamże zatrzymane były wszystkie niemieckie proby opanowania Saskiej Kępy, a tym samym dotarcia ich oddziałow do linii Wisły na wysokości centralnych dzielnic lewobrzeżnej Warszawy.

Organizowanie inscenizacji w celu uczczenia ważnych wydarzeń historycznych,

na terenie Dzielnicy stało się tradycją. W latach 2005 - 2007 miały miejsce trzy wielkie inscenizacje bitwy o Olszynkę Grochowską, a w 2008 r. inscenizacja "Bitwa ze Szwedami z 1656 r." Za każdym razem brały w nich udział setki uczestnikow,

a obserwowały je tysiące widzow.

*Organizatorami imprezy są: *
Urząd Miasta Dzielnicy Praga Południe m. st. Warszawy

Centrum Promocji Kultury w Dzielnicy Praga Południe m. st. Warszawy

Wojskowa Akademia Techniczna

Urząd do Spraw Kombatantow i Osob Represjonowanych.

Program:
18.30 - 20.00 Inscenizacja historyczna " Bitwa o Grochow 1939 r." u zbiegu
ul. Grochowskiej i Grenadierow.

Imprezy towarzyszące w CPK, ul. Podskarbińska 2:
11.00 - 20.00 Wystawa fotogramow: "Wrzesień 1939 r. Rozbior Polski" Wystawa sprzętu wojskowego Kiermasz książek historycznych

godz. 11.00 Sala widowiskowa CPK/ ul. Podskarbińska 2/ wstęp wolny
Chrzest bojowy (Feuertaufe), 1940, 84 min., reż. Hans Bertram
Pełnometrażowy film dokumentalny z agresji hitlerowskich Niemiec na Polskę. Obraz powstał w oparciu o materiały nakręcone przez członkow Kompanii Propagandowych Luftwaffe podczas wojny z Polską jako sugestywna ilustracja hitlerowskiej "wojny błyskawicznej" i apoteoza czynow bojowych niemieckiego lotnictwa pod rozkazami Marszałka III Rzeszy Hermanna Goringa. Propagandowy charakter filmu nie umniejsza jego wagi jako dokumentu. Szczegolne wrażenie robią sceny bombardowania polskich miast, zniszczonego Sochaczewa, pobojowiska bitwy nad Bzurą, płonącej Warszawy.

godz. 13.00 Sala widowiskowa CPK/ ul. Podskarbińska 2/ wstęp wolny
Wyzwolenie (Oswobożdienije), 1940, reż. Ołeksandr Dowżenko
W 1939 roku Ołeksandr Dowżenko, ukraiński reżyser znany ze swoich nowatorskich dzieł filmowych utrzymanych w poetyce impresjonistycznej, przygotowywał się do realizacji epickiego obrazu "Taras Bulba". Kiedy 17 września 1939 roku Armia Czerwona wkroczyła na tereny Ukrainy Zachodniej, reżyser przerwał pracę i pojechał do Lwowa, by nakręcić film o "zjednoczeniu Ukrainy". Efektem jego podroży po Galicji

i Bukowinie jest "Wyzwolenie" - film wymazany ze wspołczesnej historii filmu ukraińskiego i usunięty przez Dowżenkę z jego oficjalnej filmografii.

Film wpisuje się w kanon stalinowskiego kina przedstawiającego ujęcia szczęśliwych ludzi, świętujących wyzwolenie spod Polskiej okupacji i nadejście długo oczekiwanej świetlanej ery komunizmu.

20.00 - 22.00 Koncert Pieśni Żołnierskich /wstęp wolny

"OBRONA GROCHOWA - WRZESIEŃ 1939"Rys historyczny.

W 2009 r. mija okrągła 70 rocznica obrony Warszawy przed Niemcami. Już 8 września 1939 r., w osiem dni od rozpoczęcia przez III Rzeszę inwazji na Polskę do obrzeży Warszawy dotarły oddziały niemieckiej 4 Dywizji Pancernej. Początkowo obronę stolicy organizował gen. bryg. Walerian Czuma. W dniach 8 i 9 września czołgi

i piechota zmot. 4 DPanc. od strony Ochoty i Woli (ul. Grojecka i Wolska) zaatakowały Warszawę niejako z marszu, ale Niemcy się przeliczyli i ten atak został krwawo dla Wehrmachtu odparty. W dniach 13-15 września miasto zostało całkowicie okrążone. Stefan Starzyński komisaryczny prezydent miasta i komisarz cywilny jego obrony odmowił ewakuacji wraz z rządem i stanął na czele cywilnej obrony Warszawy.

Na mocy rozkazu Naczelnego Wodza Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego - została powołana Armia Warszawa pod dowodztwem gen. Juliusza Rommla. Obroną prawobrzeżnej części stolicy "Warszawa-Wschod" dowodził początkowo płk Julian Janowski, poźniej gen. Juliusz Zulauf.

14 września 1939 r. dowodztwo odcinka obrony "Grochow" (obejmującego znaczną część dzisiejszej Dzielnicy Praga Płd.) objął płk Stanisław Sosabowski, ktory w tym czasie dowodził warszawskim (stacjonującym przed wybuchem wojny w Cytadeli Warszawskiej) 21 Pułkiem Piechoty "Dzieci Warszawy". Punkt dowodzenia Sosabowskiego mieścił się na starej Pradze przy ul. Jagiellońskiej 4 w fabryce "Motolot". Pod Pragę podeszły cztery dywizje niemieckie. Natarcie ich doprowadziło do opanowania Wału Gocławskiego, co dało przeciwnikowi doskonały wgląd w pozycje polskie. Rownocześnie Wehrmacht przeprowadził natarcie wzdłuż

ul. Grochowskiej siłami 11 Dywizji Piechoty. Oprocz (wykrwawionego w bojach poza Warszawą) 21 PP, Sosabowski dysponował dwoma batalionami 336 PP rez.

i dywizjonem artylerii. Miał on nie dopuścić Niemcow do mostow: Poniatowskiego

i Kierbedzia. Grochow został przecięty barykadami i okopami, przy ul. Międzyborskiej

i Al. Waszyngtona znajdowała się duża reduta ziemna, stanowiąca wysunięty punkt oporu. Przy ul. Mińskiej 25 na Kamionku mieściła się fabryka amunicji (czynna) "Pocisk", ktora bardzo przydała się obrońcom. Walki zaczęły się 15, polskie działka ppanc. Bofors (kalibru 37 mm) wyeliminowały dwa niemieckie czołgi. Niemcy zajęli część Grochowa, ale nie posunęli się dalej. W nocy z 16 na 17 major Stefan Obrębowski poprowadził wypad do Wawra, niszcząc dwa niemieckie pojazdy sztabowe i samochod panc. 17 września Polacy kontratakowali - wzięli 130 jeńcow (w tym zastępcę dowodcy 23 pułku 11 DP Wehrmachtu) i kilkanaście karabinow masz., odzyskali rownież większość wcześniej utraconego terenu. Niemcy zaczęli systematycznie ostrzeliwać i bombardować Grochow, chcąc "zmiękczyć" jego obronę oraz szturmować małymi grupami piechoty i saperow poszczegolne budynki. 25 i 26 września naloty lotnicze i bombardowanie artyleryjskie osiągnęły szczyt. I choć obrona odcinka "Grochow" prowadzona była bardzo dobrze, Warszawa 28 września musiała skapitulować.

Podczas wrześniowego boju o stolicę Polski zginęło w sumie 6 tys. polskich żołnierzy

i ok. 20 tys. cywili, ponad 10% zabudowy legło w gruzach. Płk Sosabowski pożegnał się z każdym z 5 swoich batalionow, zatwierdził 200 Krzyży Walecznych dla 21 PP, dziesięciu żołnierzy w tym dowodca otrzymało krzyże Virtuti Militari (rownież sztandar 21 PP "Dzieci Warszawy" został udekorowany tym wysokim odznaczeniem).

bilety:

wstęp wolny