Zimno kojarzy się negatywnie. Słowem „zimny” określamy osoby pozbawione emocji, zdystansowane, bezlitosne i antypatyczne – królów i królowe lodu. W baśniach chłód bywa synonimem zła. Czas zmienić ten stereotyp. W ferie w Koperniku patrzymy ciepło na chłód i próbujemy go oswoić.

OSWAJAMY CHŁÓD
Eksponaty miesiąca
Spójrz ciepło na chłód i spróbuj go oswoić. Pomogą Ci w tym specjalnie wybrane eksponaty.

Kalejdoskop na zawiasach
Dlaczego śnieżynka jest zawsze sześcioramienną gwiazdką? Cząsteczki wody H2O składają się z tlenu O i dwóch wodorów H. Wodory tworzą coś w rodzaju ramion. Kiedy woda zamarza, wodory tworzą wiązania z tlenami z innych cząsteczek. W efekcie ramiona rozciągają się, co daje charakterystyczną sześciokątną sieć wiązań. Płatek śniegu wzrasta przez „domarzanie” kolejnych cząsteczek wody. Symetrię śnieżynki można zobaczyć korzystając z tego eksponatu. Wystarczy ustawić odpowiednio ruchową część lustra – tak, by otrzymać w sumie sześć odbić.

Palący chłód
Informacje o cieple i zimnie odbierają te same receptory, znajdujące się w naszej skórze. Eksponat składa się z dwóch spiral, z których jedna chłodzi, a druga grzeje. Dotknięcie dłonią powoduje wyraźne odczucie ciepła lub zimna. W środkowej części eksponatu spirale gęsto się przeplatają. Powoduje to, że termoreceptory otrzymują sprzeczne sygnały i ciężko nam określić, czy czujemy zimno czy ciepło. Podobne doświadczenie można przeprowadzić w domu. Potrzebne są do tego trzy miseczki – z wodą ciepłą, chłodną i wodą z lodem. Potrzymaj przez chwilę palce jednej ręki w wodzie z lodem, a drugiej – w ciepłej wodzie. Następnie włóż obie dłonie do chłodnej wody.

Icy Bodies
Suchy lód to dwutlenek węgla w postaci stałej, o temperaturze -78 st. C, który ma tę cechę, że nie topi się, lecz sublimuje – od razu przekształca się w gaz. W Icy Bodies bryłki takiego lodu wpadają powoli do dużego, płytkiego i czarnego naczynia, wypełnionego wodą. Po zetknięciu z nią natychmiast zaczynają parować, a ulatniający się gaz gna je po tafli w różnych kierunkach. Roztaczając delikatną mgiełkę, tańczące bryłki przypominają pędzące komety. Lód i Kosmos to bardzo dobre skojarzenie – we Wszechświecie można go znaleźć w wielu miejscach. Między innymi, jest jednym ze składników jąder komet.

JESTEM TU NOWY
Testujemy eksponaty
Wczesną wiosną otworzymy wystawę Świat w ruchu w zupełnie nowej odsłonie. Tymczasem testujemy kolejne eksponaty. Kilka z nich znajdziesz w ferie na pierwszym piętrze Centrum.

Strobokwiatek
Stary kineskopowy monitor to tylko tło, pozwalające zobaczyć efekt stroboskopowy. Przed nim, na metalowym walcu z otworem instalujemy kawałki folii, które wprawiamy w ruch wirowy. Można eksperymentować z różnymi rozmiarami folii i szybkością obrotów. Zobaczysz coś zadziwiającego.

Wahadło chaotyczne
Ten eksponat jest zupełnie nieprzewidywalny! Wprawione w ruch wahadło nie ma prawa zachować się dwa razy w taki sam sposób. Spróbuj nas przekonać, że jest inaczej. Aksamitne dłonie Drewniane paletki i napięte na nich siatki. Grać w tenisa nie będziesz, doświadczysz za to złudzenia, związanego ze zmysłem dotyku. To nie do opisania. Koniecznie musisz spróbować! Nowe, testowane dopiero eksponaty łatwo rozpoznać – są oparzone tabliczkami z napisem: „Uczę się być eksponatem”.

URZYMAJ RÓWNOWAGĘ
Nowy pokaz naukowy
Dlaczego lód jest śliski? Dokładnie nie wiadomo, ale nie przeszkadza nam to korzystać z tej śliskości. Na przykład - jeżdżąc na łyżwach. Balans – nowy pokaz naukowy Centrum Nauki Kopernik - uczy jak zachować równowagę na różnych powierzchniach.

POLARIS
Astronomia dla najmłodszych
Niedźwiedź polarny i pingwin – przyjaciółmi? W planetarium to możliwe! Choć w naturze żyją na dwóch różnych półkulach, Władimir i James nie tylko się spotykają, ale także wspólnie wybierają w podróż - kosmiczną łodzią podwodną. Obserwując z kosmosu Ziemię, Marsa i Saturna poznają sekrety planet, ich podobieństwa i różnice. Niczym prawdziwi naukowcy stawiają pytania i sprawdzają hipotezy. Polaris to mądry i piękny film, który w prosty sposób ukazuje ruch obrotowy Ziemi, zapoznaje z różnymi rodzajami obiektów kosmicznych i pokazuje, jak uczyć się korzystając z metody naukowej.

LUSTRA
Spójrz na siebie z nowej perspektywy Płatek śniegu jest zawsze sześcioramienną gwiazdką. Taką sześciokrotną symetrię – i wiele innych - można zobaczyć na wystawie czasowej Lustra. Rzeczy niesymetryczne nas denerwują. Zupełnie nieświadomie poszukujemy symetrii w swoim otoczeniu i nas samych. Symetryczne twarze wydają się bardziej atrakcyjne, wygodniej nam nieść ciężkie zakupy w dwóch siatkach i obu rękach, niż w jednej. Symetrię odnajdujemy w budowie figur geometrycznych, równaniach i prawach fizycznych. W wystawie Lustra dostrzeżesz ją we wszystkich eksponatach, a samodzielne eksperymentowanie pomoże zrozumieć zasady matematyki i zachęci do abstrakcyjnego myślenia.

PATRZ: ZIEMIA
Dotknij meteorytu
Meteoryty to pozostałości asteroid i komet, które przeniknęły w atmosferę ziemską i spadły na powierzchnię. Najpopularniejsze są kamienne – „zlepione” przez siły grawitacyjne na wczesnym etapie ewolucji Układu Słonecznego. Dobrą ilustracją procesu powstawania takich meteorytów jest tocząca się po stoku góry kula śnieżna, która staje się coraz większa. Na wystawie Patrz: Ziemia w planetarium Niebo Kopernika zobaczysz kamienny meteoryt Pułtusk, którego upadek zaobserwowano w Ostrołęce w 1868 r. Mamy też prawdziwy skarb – Campo 5. To meteoryt żelazny, posiadający właściwości magnetyczne. Można go dotknąć! Wystawa dostępna jest bezpłatnie, bez konieczności rezerwacji.

MROŹNE BAŃKI I ŚLADY NA ŚNIEGU
Miniwarsztaty na wystawach
Bańki mydlane kojarzą się głównie z letnią aurą, tymczasem gdy zrobimy je na silnym mrozie, ich ściany efektownie zamarzną. Zapraszamy na miniwarsztat Architektura zamknięta w bańce! Pozwala on poćwiczyć robienie niezwykle efektownych baniek i dowiedzieć się, czym jest napięcie powierzchniowe. Na śniegu doskonale widać tropy zwierząt. Zanim podejmiemy ich obserwacje w parku czy lesie, warto wybrać się do galerii Bzzz!, na nowy warsztat Śladami zwierząt. Tu najmłodsi przyjrzą się łapom lisa, wiewiórki, czy niedźwiedzia. Dowiedzą się też, po czym poza tropami można wyśledzić zwierzęta. Codziennie w galeriach Kopernika odbywają się miniwarsztaty na rożne tematy. Ich grafik i opisy dostępne są tutaj: http://www.kopernik.org.pl/wystawy/miniwarsztaty/

KOPERNIK NA STADIONIE
Pokazy naukowe na Zimowym Narodowym
Co potrafi ciekły azot? Jak zachować równowagę na łyżwach? Czy można oczarować nauką na randce? 30 stycznia oraz 6 i 13 lutego zapraszamy na pokazy naukowe na Stadion Narodowy. Znajdziesz nas koło lodowiska dla dzieci, w godz. 10.45 – 14.45, a 13 lutego – 13.45 – 17.45