Johann Sebastian Bach, autor wyrafinowanej i obfitującej w teologiczne znaczenia muzyki kościelnej nie stronił także od twórczości bardziej przyziemnej – zarówno w formie, jak i treści. Jego kantaty z powodzeniem uświetniały uroczystości dworskie już w Weimarze, a zwłaszcza w Köthen. Kompozycje o hołdowniczym charakterze, pisane dla uświetnienia świeckich wydarzeń, Bach tworzył również w Lipsku. Do najsłynniejszych i najbardziej oryginalnych utworów z tego nurtu należy Kantata chłopska do tekstu Picandra zamówiona przez Carla Heinricha von Dieskaua w 1742 roku. Jej wykonanie miało uświetnić uroczystość przejęcia nowej posiadłości. Choć pobrzmiewają tu echa melodii ludowych, to nie jest to muzyka wiejska, a wybór środowiska chłopskiego jako miejsca przebiegu akcji służy nie tyle społecznej krytyce, co arystokratycznej rozrywce. Oto skromna wieśniaczka Mieke i jej ukochany przekomarzają się, nie stroniąc od drwin z obecnych gości i minionych wydarzeń. Serię parodii zamyka lista pochwał dla najlepszych państwa, jakimi są oczywiście gospodarze, po której następuje fala życzeń i toastów. W poszczególnych numerach odnaleźć można charakterystyczne rytmy popularnych wówczas tańców – bourrée, poloneza, sarabandy czy menueta – które podkreślają nastrój radosnego świętowania.

Jednak nie za każdym Bachowskim dziełem świeckim stał dostojny mecenas. W Lipsku obok obowiązków związanych z funkcją kantora, Johann Sebastian wraz ze studenckim zespołem Collegium Musicum koncertował w kawiarniach, przede wszystkim w słynnej Zimmermannsches Kaffeehaus przy Katharinenstrasse 14. Sam gustował w czarnym trunku, stąd też nie dziwi, że w 1734 roku, korzystając z poetyckiego tekstu Picandra, wykreował lekką, pełną humoru, acz muzycznie wyrafinowaną scenkę Schweigt stille, plaudert nicht BWV 211. Kawa jest tu nie tylko modnym trunkiem, ale wręcz nieodłącznym i oczywistym elementem szczęśliwego życia.

◆ PROGRAM ◆

• Bauern-Kantate (Kantata chłopska) Mer hahn en neue Oberkeet BWV 212 Ouverture

Aria (Duetto) Mer hahn en neue Oberkeet

Recytatyw Nu, Miecke, gieb dein Guschel immer her

Aria Ach, es schmeckt doch gar zu gut

Recytatyw Der Herr ist gut: Allein der Schosser

Aria Ach Herr Schosser, geht nicht gar zu schlimm

Recytatyw Es bleibt dabei, dass unser Herr der beste sei

Aria Unser trefflicher, lieber Kammerherr

Recytatyw Er hilft uns allen, alt und jung

Aria Das ist galant, es spricht Niemand von den caducken Schocken

Recytatyw Und unsre gnad’ge Frau ist nicht ein prinkel stolz

Aria Funfzig Taler baares Geld

Recytatyw Im Ernst ein Wort!

Aria Klein-Zschocher musse so zart und susse

Recytatyw Das ist zu klug vor dich

Aria Es nehme zehntausend Ducaten der Kammeherr

Recytatyw Das klingt zu liederlich

Aria Gib, Schone, viel Sohne von art’ger Gestalt

Recytatyw Du hast wohl recht

Aria Dein Wachstum sei feste und lache vor Luft

Recytatyw Und damit sei es auch genug

Aria Und dass ihr’s alle wisst

Recytatyw Mein Schatz, erraten!

Chorus Wir gehn nun, wo der Tudelsack

• Kaffee-Kantate (Kantata o kawie) Schweigt stille, plaudert nicht BWV 211

Recytatyw Schweigt stille

Aria Hat man nicht mit seinen Kindern

Recytatyw Du böses Kind

Aria Ei! Wie schmeckt der Kaffee süße

Recytatyw Wenn du mir nicht den Kaffee läßt

Aria Mädchen, die von harten Sinnen

Recytatyw Nun folge, was dein Vater spricht!

Aria Heute noch, lieber Vater

Recytatyw Nun geht und sucht der alte Schlendrian

Tercet Die Katze läßt das Mausen nicht

◆ WYKONAWCY ◆

MARTA BOBERSKA sopran

IWONA LUBOWICZ sopran

SYLWESTER SMULCZYŃSKI tenor

ARTUR JANDA bas

Zespół Instrumentów Dawnych Polskiej Opery Królewskiej CAPELLA REGIA POLONA

KRZYSZTOF GARSTKA⎮klawesyn, dyrygent

Bilety 👉https://kicket.com/embedded/rezerwacja/272997

📍Zamek Królewski w Warszawie, Sala Balowa