Wernisaż: 20 lutego 2016, godz. 18.00

Po tym, jak Gdańsk wyeksportowano do Zagrzebia (w ramach 3. Biennale Malarstwa od 26.10 do 16 grudnia 2016 do Domu Chorwackich Artystów Malarskich) Zagrzeb przeniesiono do Gdańska. Niepotrzebne było jakiekolwiek pośredniczenie z „centrum” – uznano niepodważalny wkład obydwu miast w twórczość kulturową i artystyczną. Artyści w obu tych przestrzeniach to jednocześnie pełni entuzjazmu współtwórcy kultury, ale i komentatorzy życia społecznego. Krytykują postsocjalistyczne rzeczywistości nasiąknięte tendencjami neoliberalnymi, które objawiają się w codziennym życiu nowej Europy. Praktyka artystyczna i kultury wizualne są narzędziami, za pomocą których wystawa dotyka problematyki mniej lub bardziej splecionych ze sobą historii regionu, a także ich fragmentaryczności.

Wystawa, której przygotowaniu towarzyszyła przemożna chęć przedstawienia bogatych kontekstów i różnorodnego dziedzictwa kulturowego rejonów Chorwacji, a także – szerzej – dawnej Jugosławii, rzuca nowe światło na tworzenie się „nowych” historii przy jednoczesnym uznaniu wkładu całego regionu we współczesną kulturę i twórczość artystyczną.

Tytuł wystawy podkreśla udział historii najnowszej w tworzeniu pamięci teraźniejszości i wskazuje na zachodzące obecnie kluczowe transformacje, których kontekstu należy upatrywać w latach 70. i 80. Istotne są innowacje technologiczne i obrazowy język transgresji pionierskich prac Edity Schubert (1947–2001) oraz wczesne eksperymenty filmowe i aktywizm społeczny Sanji Iveković.

Część artystów podejmuje temat polityki pamięci w kontekście bieżących negocjacji projektu europejskiego, co łączy się z dystansem wobec skoncentrowanych na Jugosławii wielkich narracji historycznych i tożsamości kulturowej. Inni podejmują bardziej osobisty dialog ze sferą prywatną. Zgłębiają milczące obszary wspomnień, nadają temu, co zapomniane czy stłumione, znaczenie polityczne i analizują konstruowanie pamięci dzięki bardziej autobiograficznemu podejściu, także przy wykorzystaniu prywatnych zbiorów.

Prace są zebrane w czterech sekcjach tematycznych: 1. W zwierciadle; 2. Permanentna tymczasowość; 3. Komentarz polityczny; 4. Oddychając codziennością

Kuratorka: dr Katarzyna Kosmala (University of the West of Scotland w Wielkiej Brytanii)

Współpraca: Małgorzata Paszylka-Glaza (kurator Oddziału Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku), Wojciech Zmorzyński (kustosz w Pracowni malarstwa i rysunku nowoczesnego w Oddziale Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku).