The Dream of Black | Wystawa

✨wernisaż: 23.11.2022, godz. 18.00

✨wystawa czynna: 24.11-11.12.2022, w godz. 12.00-18.00

✨miejsce: Aula ASP, Targ Węglowy 6, Gdańsk

👉organizatorzy: Fakulta umění Ostravské univerzity, Pedagogická fakulta Ostravské univerzity, Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku, Fundacja Wyspa Progress

👉kuratorzy: Tomáš Koudela, František Kowolowski, Piotr Mosur, Grzegorz Klaman

✨Artyści: Pavel Forman, Tomáš Koudela, Tereza Čapandová, Viktor Frešo, Marek Schovánek, Gabriela Penias, Tomasz Tobolewski, Piotr Ambroziak, Ivo Sumec, Jiří Kuděla, Michal Kalhous, František Kowolowski, Jiří Surůvka, Marek Sibinský, Libor Novotný, Josef Daněk, Tomáš Knoflíček, Andrea Uváčiková, Pavlína Fichta Čierna, Grzegorz Klaman, Zbyszek Libera, Joanna Maltańska, Michał Szlaga, Krzysztof Wróblewski.

Sny nie rodzą się i nie znikają, pochodzą z powietrza i z popiołów, nie kończą się błyskawicznie, ale stopniową erozją.1 Rzeczywistość pojawia się przed nami jako skupisko rozproszonych wydarzeń o wątpliwych syntezach i zgrupowaniach. Niewątpliwie rozmawialiśmy o niej nie raz, rozmawiamy o niej, lub możemy powiedzieć o niej, że jest ciemna. Czas i przestrzeń określają stosunki między ontologią tworzenia obrazów a jego reprezentacją. Kultura i filozofia Zachodu odsuwa znikanie, pustkę czy nicość na plan dalszy, jako coś, co związane jest z przemijaniem, niszczeniem, tak samo jak z ukrywaniem. Wbrew wszelkim faktom odzwierciedlenie tej nicości ma przecież swoje znaczenie. Post-konceptualny dyskurs wciąż prowadzi walkę z reprezentacją widzianego, idea przesuwa się do obszaru doświadczeń formalnych w dziele sztuki i stawia granice między obrazem realności a jego wewnętrznym odbiciem. Zrozumienie snów to droga do sensu, to użycie rozumu. Obraz tego aktu jest polem standardów poprawności. Metanarracja to sztuczna (arteficialna) ciemność. Wciąż obecna i domagająca się ostatecznego kompromisu, jej nieobecności. Jest to mit, w który jesteśmy wrzuceni i który rozciąga się przez nas w naiwny egocentryzm. Konsekwencją tej realizacji jest świadome popadanie w zapomnienie. Zgodnie z rozważaniami Heideggera w dziele sztuki, kształcie dzieła utrwala się prawda w formie spoiny2. Spoina przejawia się w egzystencji, którą nasza uwaga wytwarza i stawia przed nami. „Szczelina ta jest jednolitą całością pociągnięć schematu, rzutu poziomego, przekroju i konturów. (...) To, że dzieło zostało wytworzone, oznacza: prawda została utrwalona w kształcie. Kształt jest ogółem modyfikacji, które dostosowują szczelinę. Tak zmodyfikowana szczelina jest spoiną, w której błyszczy prawda.”3

Pytanie: Co to jest? Zastanawiamy się nad pytaniem: co to znaczy?

Srv: Ivan, Michal. Filozofie přirozeného jazyka – její úpadek a co po něm. Praha, 2019, s. 13. Disertační práce. Univerzita Karlova, Filozofická fakulta, Ústav filozofie a religionistiky. 2 Martin Heidegger, Původ uměleckého díla, 2016, strana 77 3 tamtéž, strana 78

Kiedy rozumiem słowa sen i czarny, wiem, że mogę je łączyć, efektem jest Black Dream. To doskonały przykład prostego kompleksu. Oba słowa wnoszą swój udział, swój procent znaczenia do tego partnerstwa znaczeniowego, które następnie rozumiemy razem. Gdybyśmy połączyli słowa mleko i czarne, otrzymalibyśmy wyrażenie Czarne mleko.4 Widzimy, że słowo czarny ustala swoje znaczenie w obu wyrażeniach. Jak moglibyśmy zrozumieć, gdyby nie był taki sam. Skąd mielibyśmy wiedzieć, że zarówno sen, jak i mleko są czarne? Co właściwie wiemy, kiedy wiemy, że sen jest czarny, a mleko czarne. Wiemy, że czerń nie ma swojego wyrazu i znaczenia tylko w samej czerni, ale jest wyrazistym i znaczącym obrazem miejsca, które znajduje się w polu kontekstowym słów czarny i sen, a także w ramie słowa mleko i czerń. Dlatego wiemy, a raczej liczymy na to, nie mówiąc tego wprost, że gdzieś w pobliżu jest też miejsce, miasto, które jest czarniejsze niż wszystkie miejsca i miasta świata. Tak, to czarna Ostrawa... Stocznia Gdańska… Ostrawa, czy historycznie Stocznia Gdańska, miejsca które dziś już nie czują czerni i szukają swego charyzmatu w takich barwnych konotacjach, które są naprawdę bardzo kolorowe, są dosłownie kolorowymi gejzerami, ale i czarnym snem, który leży u podstaw tego myślenia o śnie i który, w pewnych okolicznościach może być postrzegany jako koszmar, jako coś przerażającego i uciążliwego, jest przede wszystkim żywą platformą aktualnego i współczesnego dążenia do racjonalnego opisu, a także sztucznej egzystencjalnej odpowiedzi mitologii pochodzenia.

Wystawa Sen o czerni to projekt pedagogów Uniwersytetu w Ostrawie i Fundacji Wyspa Progress a właściwie ich studentów, którzy są również dzisiaj pedagogami. W wielu przypadkach jest to już drugie pokolenie studentów. The Dream of Black oferuje szerokie spektrum form artystycznych. Autorska próbka stanowiąca trzon projektu wystawy (gość: Viktor Frešo i inni artyści związani z Gdańską sceną artystyczną) to tylko wycinek całej sceny artystycznej Ostrawy i Gdańska. Widz będzie miał niewątpliwie również możliwość osobistej konfrontacji ze stereotypem postrzegania relacji miedzy centrum i peryferiami, które dziś postrzega się jako część europejskiego kontekstu sztuki – całości wyróżniających się regionalnych centrów sztuki.

4 Black Milk to nazwa prezentacji wybranych przedstawicieli Ostrawskiej sceny artystycznej odbywającej się w Berlinie. Pierwotnym zamiarem kuratorskim było odzwierciedlenie prężnych esencji wizualnej autentyczności omawianych wypowiedzi artystycznych.