wystawa w ramach programu „Projekt Metropolis"

MAGDA TOTHOVA „THE WORD FOR THIS PLACE IS NOT UTOPIA"

w ramach programu „Projekt Metropolis"

8 grudnia 2012 - 26 stycznia 2013

otwarcie w Kronice: 8 grudnia 2012 (sobota) godz. 19:00

• koncert Szymona Kaliskiego (label Few Quiet People)

kurator: Stanisław Ruksza; wspołpraca: Agata Tecl, Martyna Tecl-Reibel

Wystawa „The word for this place is not Utopia" („Utopia nie jest słowem dla tego miejsca") Magdy Tothovej składa się z trzyczęściowej instalacji wideo, powstałej podczas rezydencji artystki na Gornym Śląsku i Zagłębiu Dąbrowskim w maju i sierpniu 2012 roku, kiedy pracowała z młodzieżą z regionu.

W pierwszym filmie, w przestrzeni zburzonych budynkow, młodzi bohaterowie starają się udzielić odpowiedzi na z pozoru banalne pytania, stawiane często młodym ludziom w procesie ich socjalizacji: kim będę za 10 lat? Jak wyglądać będzie moje życie?

Drugi film pokazuje działanie, ktorego centralnym punktem były zabawy słowne bohaterow inspirowane futurologiczną tworczością Stanisława Lema. Młodzież tworzyła neologizmy oznaczające wymyślone zjawiska lub maszyny, mogące ulepszyć, zmienić dotychczasowe życie.

Z kolei trzecia część filmu nie daje odpowiedzi na postawione wcześniej kwestie. Akcja dzieje się w przestrzeni postindustrialnej - opuszczonej cementowni, ktora jest znakiem utraconego bogactwa, degradacji i rozpadu.

Jak komentuje artystka swoją pracę i bohaterow: „Głowną ideą było dla mnie przeniesienie jednej rzeczywistości w inną, stworzenie rownoległego uniwersum, udającego inne miejsce, może rownież kogoś innego z przyjętą tożsamością wieku i kulturowym zapleczem. Interesowało mnie ich rozumienie otaczającej rzeczywistości i codziennego życia. Czy rozumieją pojęcie przyszłości? Czy w swojej kreatywności podążają ideami utopii bądź dystopii".

Pytanie o wybor między utopią a dystopią jest symptomatyczne dla trwającego od końca XIX wieku okresu „pesymizmu kulturowego" (przerwą był karnawał trzydziestolecia „wzrostu gospodarczego" Europy Zachodniej). Padające w filmie pytania o przyszłość, w ktorych odnaleźć możemy dzisiejsze aspiracje i pragnienia młodzieży, mogą mieć niewiele wspolnego z rzeczywistością. Czy w ogole będą potrzebne zawody, ktore wymieniają? Do jakiego stopnia rozwiną się problemy, ktorym za pomocą swoich fikcyjnych wynalazkow chcą zapobiec? Jak będzie wyglądać otaczająca je przestrzeń?

Francuski filozof Alain Badiou, stwierdzał, że XX wiek przetestował już utopie wieku XIX. Wiek XXI wypełnia pasja wirtualnego, tego, co jeszcze nie jest realne, ale co może nastąpić w pewnych warunkach.

Krzysztof Pomian, polski filozof i historyk, zauważał w eseju „Kryzys przyszłości" już w 1980 roku: „naruszone są same podstawy cywilizacji wspołczesnej we wszystkich jej kształtach ustrojowych, ponieważ coraz trudniej pomyśleć przyszłość zarazem osiągalną i pożądaną: taką, ktorej by przekonywające racje pozwalały oczekiwać z zasadną nadzieją, że przynajmniej pod pewnymi względami będzie lepsza od teraźniejszości. Przyszłość uważana dziś za prawdopodobną może być tylko gorsza. A ta, ktora by spełniła nasze życzenia, ma swe ostatnie schronienie w Utopii. Tej sytuacji nie sposob lekceważyć".

Rozpiętość kierunkow pomiędzy pomiędzy utopią i dystopią jest rownoległa do znaczeń i horyzontow dzisiejszej nauki oraz badań nad przyszłością. Nowoczesna nauka, ufundowana na Rozumie mowi, że przyszłość może być tylko lepsza i uwolnić człowieka od chorob, głodu, czy przyczyn nienawiści powodujących wojny. Z drugiej strony rozwoj nauki nie zna granic i jako taki jest nieprzewidywalny, a biorąc pod uwagę dynamiczny wzrost innowacji, przysparzać może coraz więcej czynnikow niepewności.

Przestrzeń Gornego Śląska i Zagłebia Dąbrowskiego, gdzie kręcono zdjęcia pracy Magdy Tothovej, i gdzie mieszkają bohaterowie filmu, jest miejscem dotkniętym gwałtowną transformacją, typową dla miejsc dotąd służących wydobyciu surowcow kopalnych. Projekt industrialny został zastąpiony czynnością przetwarzania informacji. Tym samym dotychczasowa przestrzeń, wraz z jej kulturowym bagażem, staje się projektem otwartym.

W pracy artystki spotyka się to, co młode, na swoj sposob niewinne, z tym, co okaleczone, zniszczone, „przeryte" rozczarowaniem dotychczasowej rzeczywistości i niepewnością jutra. Dwie pierwsze części wideoinstalacji pokazują instynktownie odczuwalne lęki o przyszłość. Pojawiają się w nich życzenia zmiany prędkości rytmu życia i tempa wzrostu w świecie, pragnienia charakterystyczne dla wielu miejsc zglobalizowanego świata płynnej nowoczesności.

W części trzeciej wciąż młodzi bohaterowie ukrywają się w poprzemysłowych ruinach świata, gdzie zmieniły się warunki egzystencji. Pozostają samotni wraz z ze swymi pragnieniami zmian.

W fimie udział wzięli: Ania Hanusek, Bartek Kania, Joanna Roskosz, Patrycja Roskosz, Sandra Roskosz, Monika Szmolowska, Olaf Śliwa, Dawid Terech, Alicja Ziob, Daniel Żyłka.

Magda Tothova (ur. 1979) - pochodzi z Bratysławy, ukończyła Universitat fur angewandte Kunst w Wiedniu, gdzie obecnie żyje i pracuje.

Wystawiała w wielu ważnych instytucjach na świecie, m.in. w londyńskiej Tate Modern, nowojorskiej 127 Gallery, Stella Art Gallery w Moskwie. Najważniejsze projekty: Lenin and the Maiden (2003), Thos could be my revolution (2004), The Pray (2007), Hell is Forever (2009), Welcome to the black cube (2009), The decision (2009).

Od 2004 roku członkini redakcji artzinu Chicago/Times/Plotter/Helvetica/DIN/T echno/Lohfelm/RR_02/Univers/Tiffany/Circuit/Memphis/Gringo/Zeus/The Mix/Princess Lulu/Pigiarniq /Paper/Libertine/Trixie/Deja vu/Auto (www.ztscrpt.net).

strona artystki: www.magdatothova.com

METROPOLIS

Program „Projekt Metropolis" podejmuje się stworzenia wspołczesnego portretu Gornego Śląska i Zagłebia. Otwiera dyskusję artystow wizualnych i dźwiękowych, a sztukę traktuje jako narzędzie poznawcze, a nie realizujące przyjęte założenia, życzeniowy obraz.

Celem projektu jest odkrywanie rownoległych, istniejących obok siebie: miast w mieście, regionow w regionie. Czy bowiem znamy rzeczywiście nasz region, metropolię, miasta, dzielnice. Czy to jeden wizerunek, a może raczej jest ich wiele? Szereg nakładających się na siebie, przenikających obrazow: życzeniowych, ale i niechcianych, bazujących na tradycji, ale i wyraźnie od niej się odcinających. Metropolis uwzględnia wiele perspektyw: społecznych, ekonomicznych, historycznych, kulturowych, politycznych…

Na działania programu „Projekt Metropolis" składają się m.in. rezydencje artystyczne na terenie całego Gornego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego, oraz akcje opierające się na aktywności mieszkańcow regionu. Podsumowanie projektu (konferencje, wystawy, publikacje) odbędzie się w 2014 roku dużą wystawą w nowej siedzibie Muzeum Śląskiego w Katowicach.

Organizatorem projektu jest Fundacja Imago Mundi. Partnerem merytorycznym projektu jest Kronika CSW w Bytomiu.

Stanisław Ruksza, kurator programu „Projekt Metropolis"

Mecenasi: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Muzeum Historii Polski, Urząd Marszałkowski woj. śląskiego, Urząd Marszałkowski woj. małopolskiego, Szwajcarska Fundacja dla Kultury Pro Helvetia

Partnerzy organizacyjni: Muzeum Śląskie, Muzeum w Gliwicach, Czytelnia Sztuki, Sosnowieckie Centrum Sztuki - Zamek Sielecki, Galeria Extravagance, Muzeum Miejskie w Tychach, Zabytkowa Kopalnia Węgla Kamiennego w Zabrzu Guido, Gornośląski Związek Metropolitalny, Instytut Socjologii Uniwersytetu Śląskiego, Miejski Dom Kultury Batory w Chorzowie, Fundacja Brama Cukermana, Regionalny Ośrodek Kultury w Katowicach.

Miasta: Chorzow, Sosnowiec, Piekary Śląskie

Patron technologiczny ekspozycji: EPSON

Patroni medialni i partnerzy medialni Projektu: TVP Katowice, Dziennik Zachodni, NaszeMiasto.pl, Ultramaryna, Nowa Gazeta Śląska, Brief 4 Poland, Fotopolis.pl, PlFoto, MM Silesia.

bilety:

wstęp wolny