Sport i polityka na Górnym Śląsku w XX wieku

Wernisaż wystawy: 12 grudnia 2006 r., godz. 17.00

Projekt związany jest z wielkim świętem futbolu, jakim były tegoroczne Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej w Niemczech. Wystawa (oraz towarzysząca je publikacja) przedstawią zawiłe dzieje górnośląskich piłkarzy w XX wieku. Jest to próba ukazania powikłanej historii Górnego Śląska oraz jego mieszkańców i stosunków polsko-niemieckich w odmiennej formie, bo przez pryzmat historii sportu na Górnym Śląsku. Wystawa ma na celu przede wszystkim przypomnieć lub pogłębić świadomość, jak wiele sportowych talentów urodziło się i wychowało na górnośląskiej ziemi, a potem - z uwagi na zawiłości i specyfikę górnośląskiej historii - grało w reprezentacjach narodowych zarówno Polski, jak i Niemiec. Działo się to często nie bez konsekwencji na osobiste losy tych ludzi. Legendy takie jak Ernst Wilimowski (Pradulla), Gerard Cieślik czy Ernst Pohl, a także dzisiejsi piłkarze-Górnoślązacy - np. Miroslav Klose i Lukas Podolski - symbolizują nie tylko losy Górnego Śląska, ale i samych Górnoślązaków. Wystawa ma też pokazać światowej rangi piłkarzy, których wydarzenia polityczne niejednokrotnie zmuszały do dokonywania najtrudniejszych wyborów - tych sportowych, jak i życiowych. Historia ich życia i kariery sportowej pokazuje, jak wielki wpływ miały wydarzenia polityczne i historyczne na bieg indywidualnych losów górnośląskich sportowców. Osiągnięcia piłkarskie śląskich futbolistów w świetle zawieruchy XX wieku są wielce pouczającą lekcją historii regionalnej i lokalnej. Jednocześnie nie zrozumiemy losów górnośląskich sportowców, jeśli obce będzie nam spojrzenie na historię Górnego Śląska z szerszej, europejskiej perspektywy.

Zawirowania polityczne, które nawiedziły Górny Śląsk w XX wieku, dotknęły praktycznie wszystkich dziedzin życia, nie omijając także sportu. I wojna światowa, powstania śląskie, plebiscyt, II wojna światowa, stalinizacja życia politycznego i publicznego w okresie powojennym i powtarzające się z różnym natężeniem fale wyjazdów do obu państw niemieckich na trwałe zmieniły oblicze regionu. W wyniku tego już od ponad 80 lat Górnoślązacy legitymują się różnymi paszportami, grają w różnych reprezentacjach i kibicują różnym narodowym jedenastkom. W ramach naszej wystawy zaprezentujemy górnośląski "wunderteam" (11 + 4), któremu nigdy nie było dane wystąpić razem na boisku. I to nie tylko dlatego, że kariery wybranych przez nas zawodników przypadały na różne okresy. Również dlatego, że piłkarze ci byli - względnie są - obywatelami zarówno Polski, jak i Niemiec - państw, których sąsiedztwo przez dużą część minionego stulecia nacechowane było konfliktami.Naszym zamysłem jest nie tylko przedstawienie pochodzących z Górnego Śląska mistrzów świata, medalistów mundiali i gwiazd międzynarodowych boisk, lecz także tych, którzy ze względu na upływający czas i wydarzenia historyczne nie są dziś szerzej znani nawet we własnym regionie. Wystawie towarzyszyć będzie wydawnictwo poświęcone górnośląskim piłkarzom oraz politycznym zawirowaniom, które są częścią historii sportu na Górnym Śląsku. Wersnisażowi towarzyszyć bedzie dyskusja panelowa z udziałem zaproszonych gości, znawców futbolu ślaskiego.

Wstęp wolny