Georges Bizet

występują:

• Małgorzata WALEWSKA / Carmen - solistka Teatru Wielkiego w Warszawie i gwiazda światowych scen operowych,
• Elżbieta Kaczmarzyk-Janczak / Carmen - solistka Opery Dolnośląskiej
• Marcello Bedoni / Don Jose - włoski tenor

reżyseria: Paweł Szkotak

scenografia: Izabela Kolka

choreografia: Jacek Badurek

Carmen to arcydzieło klasyki operowej, od ponad stu lat pozostające w ścisłej czołówce najczęściej wystawianych oper na świecie. To głównie z tym tytułem jest kojarzone nazwisko jej kompozytora, Georgesa Bizeta. Jak to często bywa, dzisiejsze arcydzieło poległo na swojej premierze w 1875 roku, co zresztą przyczyniło się do śmierci samego Bizeta. Wykonanie dalekie od doskonałości w połączeniu z ówczesnym nowatorstwem utworu nie pozwoliło pierwszy widzom Carmen docenić w całej okazałości jej zalet: doskonale skonstruowanego libretta, zręcznie przetwarzającego powieść Prospera Meriméego i łączącego w sobie awanturniczą akcję z realiami zbliżonymi do życia codziennego, malowniczego hiszpańskiego kolorytu, przenikającego zarówno warstwę muzyczną, jak i fabularną dzieła, oraz przede wszystkim niezwykle barwnej muzyki, trochę egzotycznej, o ogromnym żywiołowym temperamencie, pełnej blasku i efektownej.

Pomimo niepowodzenia na premierze, Carmen szybko zdobyła sobie popularność. Już w 1875 roku odbyła się jej wiedeńska premiera, która zapoczątkowała tryumfalny pochód utworu przez największe sceny operowe świata. Dzisiaj Carmen jest grana wszędzie: zarówno przez ośrodki o światowym znaczeniu, jak i opery regionalne. Na jej podstawie nakręcono około 30 filmów. Reżyserowali je tak znakomici reżyserzy, jak Jean-Luc Godart i Carlos Saura, a główne partie wykonywali w nich między innymi Placido Domingo, Julia Migenes i Marylin Horne.

Carmen jest również bardzo popularna w Polsce – jej warszawska prapremiera odbyła się w 1882 roku w Teatrze Wielkim w Warszawie.

Planowana na czerwiec 2006 roku inscenizacja będzie wydarzeniem niezwykłym – jednym z największych przedsięwzięć w kulturalnej historii miasta. Będzie miała miejsce w 100-rocznicę gliwickiej premiery Carmen na deskach renomowanego wówczas Teatru Victoria (spalonego przez Armię Czerwoną w 1945 roku). Spektakl odbędzie się w przestrzeni ruin teatru. Surowe wnętrze spalonego teatru nie tylko stanowi wspaniałą przestrzeń dla wszelkiego rodzaju przedsięwzięć, w szczególności – jak podpowiada historia odbywających się tam imprez – muzycznych, ale również świetnie nadaje się do zainscenizowania właśnie dzieła Bizeta, rozgrywającego się przecież w fabrycznej dzielnicy Sewilli. W spektaklu zostaną wykorzystane wszystkie tkwiące w przestrzeni Ruin możliwości: akcja będzie się odbywać nie tylko w miejscu dawnej widowni teatru, ale i na balkonach i w podziemiach. W gliwickiej Carmen możliwości unikatowej przestrzeni Ruin Teatru Miejskiego zostaną w pełni wykorzystane po raz pierwszy. Realizacja widowiska posłuży zatem także ich promocji.

Akcja gliwickiej Carmen osadzona zostanie w realiach zaczerpniętych z

dramatycznej dwudziestowiecznej historii Hiszpanii. Wiele elementów obecnych w operze Bizeta nabierze nowego sensu poprzez zmianę kontekstu historycznego, politycznego i społecznego.

Gliwicką Carmen wyreżyseruje Paweł Szkotak – założyciel i lider poznańskiego Teatru Biuro Podróży, którego przedstawienia plenerowe były pokazywane na największych teatralnych festiwalach wszystkich kontynentów. Szkotak, aktualnie dyrektor Teatru Polskiego w Poznaniu, jest laureatem Paszportu Polityki za 2004 rok. Należy do reżyserów europejskiego formatu, współpracuje nie tylko z najważniejszymi polskimi teatrami, ale również ze scenami angielskimi, irlandzkimi i innymi. Będzie to jego debiut w roli reżysera opery; jego doświadczenie w inscenizacji plenerowych megawidowisk gwarantuje, że niezwykłe możliwości gliwickich Ruin zostaną wykorzystane w stu procentach, a jego świeże spojrzenie reżysera teatru alternatywnego i dramatycznego pozwala sądzić, że Carmen w Gliwicach nie będzie po prostu kolejną inscenizacją wielkiego klasycznego dzieła, ale spektaklem nowatorskim, wiele wnoszącym w odczytanie samego utworu. Scenografię przygotuje Izabela Kolka, autorka dekoracji wielu spektakli Pawła Szkotaka, m.in. słynnej, obsypanej nagrodami Martwej królewny Nikołaja Kolady. Choreografem Carmen będzie Jacek Badurek, choreograf warszawskich Kotów i gliwickiej 42 ulicy, debiutujący w roli choreografa operowego.

W tytułowej roli wystąpi największa gwiazda współczesnej polskiej opery – Małgorzata Walewska. Jest ona nie tylko solistką Teatru Wielkiego w Warszawie, występującą stale w premierowych przedstawieniach najważniejszych jego inscenizacji, ale gości również regularnie na największych scenach operowych świata: Metropolitan Opera w Nowym Jorku, Staatsoper i Volksoper w Wiedniu, Deutsche Oper w Berlinie, Opera Brukselska, Semperoper w Dreźnie i innych. Rolę Carmen w gliwickiej inscenizacji odtwarzać będzie także zamiennie Elżbieta Kaczmarzyk-Janczak - solistka Opery Dolnośląskiej. Obu Paniom będą towarzyszyć inni znakomici soliści na stałe związani z najznakomitszymi scenami operowymi w kraju i nie tylko – w tym włoski tenor - Marcello BEDONI, jako Don Jose. Chór teatru zostanie poszerzony o duży zewnętrzny zespół (w tym Zespoły Wokalne Instytutu Wokalno-Aktorskiego AM w Katowicach, Chór Dziecięcy PSM w Gliwicach). Orkiestrą GTM będzie dyrygować Tomasz BIERNACKI, kierownik muzyczny teatru, współautor jego największych sukcesów, laureat Grand Prix na Międzynarodowym Konkursie Franco Capuana w Spoleto we Włoszech.

Carmen będzie miała charakter widowiska wznawianego sezonowo w okresie artystycznej aktywności sceny GTM w Ruinach – co roku będzie pokazywana około 6-8 razy. Będzie to pierwsze przedstawienie muzyczne przygotowane od początku do końca w tej przestrzeni. W pełni zainauguruje ono Ruiny jako równorzędną scenę teatralną Gliwickiego Teatru Muzycznego.

Ranga zaangażowanych w pracę nad Carmen realizatorów i solistów pozwala sądzić, że przedstawienie stanie się wydarzeniem na skalę krajową, jednym z bardziej oryginalnych wystawień arcydzieła Bizeta w jego bogatej historii.