FANTASTYCZNE ŚWIATY

WOJCIECH SIUDMAK

Wojciech Siudmak, polski artysta, zamieszkały we Francji od 1966 r., uważany jest za jednego z czołowych reprezentantów realizmu fantastycznego (jak M. C. Escher, M. Klinger, L. Fini i inni). On sam nazywa się hiperrealistą fantastycznym, podkreślając swą oryginalność. Realizm fantastyczny, łączący nadrealną wizję ze sztuką naturalistyczną, ma swe korzenie w surrealizmie reprezentowanym przez S. Dali, R. Magritte, P. Delvaux. Siudmaka łączy z Dali wirtuozeria w oddawaniu trójwymiarowego złudzenia przestrzeni, poczucie światła i cienia, perspektywy linearne i powietrzne. Do tych tradycyjnych środków wyrazu Siudmak dodaje elementy czysto realistyczne i bardzo osobiste, gdzie perfekcja techniczna jest na usługach oryginalnej i bujnej wyobraźni. Ponadczasowa, daleka od teoretyzowania i mody, sztuka Siudmaka kontynuuje tradycje wizjonerów naszej historii. Sztuka jego urzeka wirtuozerią malarską, fascynuje wykraczającą poza normy wyobraźnią oraz bogactwem intelektualnym. Świat jedyny w swoim rodzaju, pełen osobistej symboliki, fantastycznych konstrukcji o dziwnych i nieoczekiwanych splotach myślowych. Krocząc śladami tradycji malarstwa Renesansu, artysta proponuje nam podróż bez granic po jego fantastycznym świecie. Rządzi tam jego dewiza Tylko marzenie może przekroczyć niepokonalne przeszkody. Liczne osobistości wyraziły swój podziw dla Jego malarstwa:

Jaka bezgraniczna fantazja i jaka cudowna zdolność realizowania jej. Talent niemalże niewiarygodny, zdolniejszy i bardziej nieskończony niż ten, który tworzy, wyraża i prowadzi nasze najbogatsze marzenia. Federico Fellini

W moim domu, tam gdzie spędzam wiele czasu, wisi obraz Festiwalu w Cannes 1976. Podpisany jest Siudmak. Od lat podróżuję po świecie jego sztuki. Dzięki niemu wraz z nim, marzę o obrazach ze świata poza horyzontem. Hiperrealistyczny, przekraczający rzeczywistość, intymny z nieskończonością Siudmak spokojnie panuje nad swym niezwykłym szaleństwem. Ma boski dar materializowania swojej wyobraŹni. Potrafi nas wciągnąć w swoją niezwykłą podróż. Jean-Jacques Annaud

Jego cudowna sztuka rysunku i jego wyczucie światła i cienia, nadają jego wizjom wielką głębię i rozszerzają bogaty wachlarz kolorów i materii. W jego dziełach jest spokojna siła i nieskończona przestrzeń do poznawawania i wyobrażania. George Lucas

Jego moc twórcza bliska jest geniuszowi i z tego geniuszu rodzi się nasza emocja, która nigdy nie słabnąca, wprowadza nas w świat fikcji i fantastyki. Francis Lai

To piękno jest zaskakujące i urzekające, podobnie jak widok tęczy na niebie, która jest oczywistym pięknem. Guy Beart

Siudmak to Michał Anioł science fiction, który ukazuje nam hieratyczne postacie o atletycznych, umięśnionych ciałach, przywodzące na myśl anatomię Michała Anioła, mężczyzn, kobiet, oczekujących, jakby zawieszonych w wodach płodowych, poza czasem. To nieskończenie zaskakujące i pociągające. Michel Nuridsany

Blaskiem malarstwa przypominający Ingresa, kryjący w sobie wyostrzone spojrzenie Gustave Moreau i Dali - SIUDMAK celebruje odwieczne Wniebowzięcie Kobiety. Paul Guth

Sztuka Siudmaka jest jedną z najbardziej pasjonujących. Nie tylko przez niezrównany spokój jaki roztacza, lecz również przez swe nigdy nie zgłębione znaczenie. Sztuka alegoryczna, jeśli tak ją nazwać, gdzie każdy szczegół może oznaczać jakieś słowo, zdanie, myśl, sztuka przeniknięta literaturą, sztuka gdzie każdy fragment obrazu promieniuje na pozostałe i tworzy nieskończone łańcuchy skojarzeń. Jacques Goimard

Jego dzieła rozpowszechniane na całym świecie, używane są jako plakaty przez kino, teatr i muzea. I tak stają się nośnikiem prestiżowych imprez: Festiwal Filmowy w Cannes, Festiwal Filmowy w Montrealu. Wielkie firmy przemysłowe wybrały obrazy tego artysty, by wyrazić sztuką swe poszukiwania i osiągnięcia technologiczne. Jego obrazy pojawiają się też od wielu lat na okładkach jednej z największych kolekcji Science Fiction we Francji - wydawnictwa "Pocket", jak też i na okładkach płyt i różnych środków reklamowych.

Artysta współpracuje z różnymi galeriami sztuki i oficynami wydawniczymi na całym świecie. W roku 1988 rozpoczęła się seria wielkich wystaw retrospektywnych, pokazująca w wielu miastach Europy i w innych krajach świata, szeroki wachlarz poszukiwań artysty, datowany od 1970 r. Szczególnie prestiżowym i unikalnym etapem ostatniego cyklu była wystawa zorganizowana z okazji wejścia w III tysiąclecie na mitycznej, symbolizującej Paryż i Francję, wieży Eiffla. Niezwykle interesującą i pełną symboliki była także projekcja obrazów SIUDMAKA na fasadzie świątyni Ramzesa III w Luksorze w Egipcie, w lutym 2000 r.

Siudmak jest malarzem symbolicznym, a również na swój sposób filozofem, który kładzie na istotach i na świecie spojrzenie pełne swobody. Umiał podbić szeroką publiczność, amatorów sztuki i zyskał przychylną reakcję młodzieży, która w jego malarstwie odkrywa swe aspiracje do duchowej i intelektualnej wolności.

GENEZA FENOMENU LUB "SZTUKA KOSMOGENIZMU" W latach 70. Siudmak działa w grupie artystów skupionych wokół nielicznych wtedy wydawnictw i galerii fantastyki i science fiction. Ta dziedzina sztuki i literatury zaczyna coraz bardziej przyciągać paryskie kręgi intelektualistów. Młodzi autorzy publikują swoje pierwsze teksty w wydawnictwach: Opta, Fiction, Galaxie, Pocket, J'ai lu. Wyjątkowi intelektualiści, jak Jacques Goimard, Michel Demuth, Jacques Sadoul, współpracują z kręgiem literatów, malarzy oraz ilustratorów. Ta wspólna pasja do fantastyki znajduje przychylny oddźwięk w coraz większym gronie miłośników i dociera do szerokiej publiczności. Sztuka nowoczesna zapada w coraz głębszy kryzys. Najbardziej pesymistyczni obserwatorzy stwierdzają, że weszła w ślepy zaułek. Jean Jacques Annaud, słynny francuski reżyser filmowy, analizuje ten okres w przedmowie napisanej dla Siudmaka w 1989 roku.

...Fotografia oraz mechaniczne środki reprodukcji audiowizualnej stały się dla malarzy tak niezwykle traumatycznym szokiem, że większość z nich postanowiła uciec w jeszcze głębszą abstrakcję. Ezoteryzm obrazów całego działu sztuki współczesnej budzi resztki ekstazy tylko w tym nieustannie kurczącym się kręgu wtajemniczonych teoretyków oraz garstce zamożnych spekulantów, szczęśliwych, że ich ryzykowny wybór dzieła trafił na pokupne jeszcze nazwisko. W tym samym czasie twórcy o wielkim talencie, uciekając od intelektualnego hermetyzmu i pełni zapału, aby przekazać własną wizję, zaczęli malować nie to, co widzą, a to, co mają ochotę widzieć. Odzwierciedlali nie to, co istnieje, lecz stali się twórcami własnych światów. Można znaleźć ich dzieła na okładkach książek, pism, w komiksach, na tablicach i słupach ogłoszeniowych. To właśnie oni, rysownicy, ilustratorzy i malarze realizmu fantastycznego są twórcami wizerunku tego wieku, to oni decydują o stylu architektury, mody, grafiki czy dzieł filmowych i telewizyjnych...

W Paryżu od trzydziestu lat garstka genialnych twórców dla realizacji własnych środków wyrazu wybrała zupełnie inne drogi artystyczne, jakże inne od wydeptanych i wytartych szlaków, jakie obrały oficjalne teorie sztuki współczesnej.

To właśnie dzięki tym malarzom, ilustratorom, rzeźbiarzom, rysownikom Paryż stał się kolebką europejskiej fantastyki i science fiction. Ten ruch artystyczny, zwany realizmem fantastycznym lub sztuką kosmogenizmu, był zarodkiem odnowy stylu, który dziś, na początku nowego tysiąclecia i o całe pokolenie później, znalazł swój najpełniejszy wyraz w filmie.

Siudmak wybrał malarstwo, rodzaj przedłużenia surrealizmu zwróconego w nieskończoność wszechświata, elementów kosmicznych, problematyki czasu i całkowitej swobody, Giger maluje, rzeźbi oraz projektuje dekoracje do filmów, Caza i Mezieres realizują komiksy i lustracje, Druillet i Moebius, po okresie rysowania komiksów, poszerzają swą działalność o malarstwo, dekorację filmową, a także o realizacje komputerowe, jakże nowe wtedy, choć już prawie klasyczne w 'L'Anglaise et le du'" Eryka Rohmera. Jacqueline Nebout w przedmowie do paryskiej wystawy zorganizowanej na mitycznej Wieży Eiffla z okazji wejścia w nowe millenium pisze o Siudmaku, Siła marzeń tego niestrudzonego twórcy światów uwalnia jego konstrukcje od wszelkiego ciążenia. Jego obrazy, choć pozostają silnie zakorzenione w bogatej spuściźnie kultury sięgającej zarania dziejów, wpisują się jako kolejne znaki wznoszące się w przyszłość. Jakież to przeogromne zgłębienie wiedzy i tajemnic. Wystawa Siudmaka na Wieży Eiffla sprawi, że jego dzieła będą tym śladem, jaki zostawi rok 2000, w miejscu do którego przybywając, będziemy się uczyć odkrywać przyszłość.

Dziś, trzydzieści lat po rozpoczęciu w małym paryskim kręgu oryginalnych dróg twórczych, fenomenalne sukcesy Gwiezdnych wojen, 2001 Odyseja kosmiczna, Władcy pierścieni, E.T., Harry Pottera... świadczą, że to odwieczne pragnienie przenoszenia nas w świat marzeń znalazło żyzną glebę w trzech magicznych miejscach naszej planety. Nowy Jork, Londyn, Paryż, pozwoliły na rozkwit nowych i silnych osobowości artystycznych.

Wojtek Siudmak urodził się 10 października 1942 r. w Wieluniu, gdzie ukończył szkołę podstawową. Uczył się w Liceum Sztuk Plastycznych w Warszawie w latach 1956-1961, a następnie studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie 1961-1966. We wrześniu 1966 r. przybył do Francji, aby kontynuować studia w Ecole des Beaux-Arts w Paryżu w latach 1967-1968. Mieszka i tworzy we Francji. Jest uważany za czołowego przedstawiciela realizmu fantastycznego.

Wystawy: Indywidualne: Paryż 1966, 1974, 1976, 1978, 1980, 1987, 1993; Berlin 1967; Londyn 1967, 1970, Cannes 1980; Kraków 1984; Wieluń 1986; Chicoutimi 1988. Grupowe: Paryż, Grenoble, Bordeaux, Lyon, Angouleme, Albi, Avignon, Dijon, Hawr, Tuluza, Clermont-Ferrand, Nancy, Rouen, Belfort, Warszawa, Moskwa, Colorado, Irlandia, Finlandia, Kanada. Musée de la Poste, Paryż, Nowy Jork. Retrospektywne: Musée J. M. Rilke, Sierre, Szwajcaria 1988; Tuttlingen, Niemcy 1989; Palais de Tokyo, Paryż 1989; Ozoir la Ferriere, Francja 1992; Leingarten, Niemcy 1993; Chateau Queyras, Francja 1992, Maison d'Ailleurs, Szwajcaria 1993; Maison de la Mer, Cavalaire, Francja 1994; Musée de Malestroit, Bry sur Marne, Francja 1994; Chateau de la Messardiere, Saint Tropez, Francja 1996; Musée de la Tour Carrée, Sainte Maxime, Francja 1996; Chassneuil-de-Poitou, Francja 1996; Futuroscope, Francja 1997; Muzeum Historii miasta Łodzi, 1997; Muzeum w Zielonej Górze, 1997; Muzeum Ziemi Wieluńskiej, Wieluń, 1998; Muzeum w Legnicy, 1998; Muzeum Narodowe w Warszawie, 1998, Espace Sainte Croix, Loudun, Francja 1999; Palais du Littoral, Grande Synthe, Dunkierka, Francja 2000; Musée Faure, Aix-les-Bains, Francja 2000; Wieża Eiffel, Paryż, Francja 2000; Świątynia Ramzesa III, Luksor, Egipt, (projekcja dzieł na fasadzie) 2000; Arisia, Boston, USA 2001; Musée des Beaux-Arts Gaillac, Francja 2001; Instituto Polacco di Roma, Palazzo Blumenstihl, Rzym, Włochy 2001; Hotel de ville, Saint Avold, Francja 2003; Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, 2003; Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu, 2003; Ratusz - Muzeum Miejskie Wrocławia, 2003; Muzeum Narodowe w Kielcach, 2004; Galeria Sztuki Współczesnej BWA w Katowicach, Polska 2004; Pałac Poznańskich - Muzeum Historii Miasta Łodzi, 2004; Ratusz Staromiejski - Muzeum Okręgowe w Toruniu, 2004; Muzeum Narodowe w Warszawie 2004; Wystawa stała w salach: Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu, Musée de l'Imaginaire, Chateau de Ferrieres, Francja. Liczne nagrody i odznaczenia m.in.: Honorowy Obywatel Miasta Wielunia i Ozoir la Ferriere, Order Zasługi R.P.