Kolekcja prywatna z Poznania.

Malarstwo polskie. Porcelana europejska.

W latach dziewięćdziesiątych XX wieku prywatne kolekcje były pokazywane szerokiej publiczności w muzeach polskich. Wśród prezentowanych zbiorów wyróżniały się dzieła sztuki Barbary Piaseckiej Johnson i Wojciecha Fibaka.

Kolekcja porcelany, składa się z wyrobów najważniejszych manufaktur europejskich, głównie niemieckich, jako że to właśnie w Saksonii udało się wytworzyć pierwszą porcelanę europejską. Zbiór obejmuje zarówno naczynia, jak i porcelanę figuralną, takich wytwórni, jak Miśnia, Berlin, Wiedeń, Plaue, Passau i Volkstedt a także fajanse z Eichwaldu. Te właśnie wytwórnie wyznaczały kierunki i tendencje stylowe w ceramice Starego Kontynentu XVIII, XIX i na początku XX wieku.

O ile, więc zbiór porcelany w omawianej kolekcji ma charakter europejski, o tyle w dziale malarstwa zdecydowanie przeważają dzieła artystów polskich. Nadmienić jednak należy, że w kolekcji znajdują się także obrazy malarzy zachodnioeuropejskich z różnych epok (w tym nawet dzieła z XVI wieku). Zbiór dopełniają rzeźby z brązu i zegary. W rzeźbie tematem wiodącym są kobiety i konie.

Na wystawie pokazano kolekcję, która obejmuje malarstwo polskie XIX i XX wieku, reprezentowane przez najważniejszych jego przedstawicieli. Malarstwo to widziane jest w szerokiej perspektywie i dlatego zbiór jest tak różnorodny zarówno pod względem tematyki, jak i reprezentacji.

Szczególnie bogato przedstawione jest malarstwo batalistyczne, które można by zawrzeć w dziale nazwanym przeze mnie: "Koń malowany". Koń był często tematem polskich obrazów, zwłaszcza w XIX wieku i jest u nas niemal archetypem kulturowym. W omawianej kolekcji temat ten znajduje wyraz w dziełach: Józefa Brandta, Jana Chełmińskiego, Ludwika Gędłka, Juliusza, Wojciecha i Jerzego Kossaków, Alfreda Wierusza-Kowalskiego, Piotra Michałowskiego, Aleksandra Orłowskiego, Adama Setkowicza, Stanisława Siestrzeńcewicza, Franciszka Streitta, Adama i Jana Styków, Januarego Suchodolskiego a także Zygmunta Rozwadowskiego czy Ignacego Zygmuntowicza.

Pejzaż i weduta reprezentowane są przez takich artystów jak: Józef Chełmoński, Henryk Epstein, Julian Fałat, Aleksander Gierymski, Apoloniusz Kędzierski, Roman Kochanowski, Wojciech Kossak, Soter Jaxa Małachowski, Stanisław Masłowski, Józef Mehoffer, Zygmunt Menkes, Piotr Michałowski, Marian Mokwa, Karol Mondral, Józef Pankiewicz, Jan Stanisławski, Józef Szermentowski, Wincenty Wodzinowski, Feliks Michał Wygrzywalski.

Kolejny dział kolekcji stanowią portrety. Są to zarówno portrety konkretnych osób, jak i przedstawienia alegoryczne (np. u J.Malczewskiego czy V. Hoffmanna). Mamy tu takich autorów, jak: Zygmunt Ajdukiewicz, Teodor Axentowicz, Olga Boznanńska, Józef Chełmoński, Elżbieta Dukszta- Dukszyńska, Franciszek Ejsmond, Aleksander Gierymski, Maksymilian Gierymski, Artur Grottger, Vlastimil Hofman, Aleksander Kotsis, Alfred Wierusz-Kowalski, Antoni Kozakiewicz, Konrad Krzyżanowski, Jacek Malczewski, Jan Matejko, Piotr Michałowski, Kazimierz Pochwalski, Halina Siemieńska, Henryk Siemiradzki, Piotr Stachiewicz, Tadeusz Styka, Włodzimierz Tetmajer, Wojciech Weiss, Leon Wyczółkowski, Stanisław Wyspiański.

Wśród autorów martwych natur w omawianej kolekcji spotykamy takich artystów, jak: Olga Boznańska, Jan Cybis, Roman Kramsztyk, Tadeusz Makowski, Mela Muter (Melania Mutermilch), Józef Pankiewicz, Zbigniew Pronaszko i Leon Wyczółkowski.

Ostatnim działem są sceny rodzajowe. W kolekcji obejrzeć możemy malarstwo rodzajowe takich autorów, jak: Eugeniusz Eibisch, Henryk Epstein, Juliusz, Wojciech, Jerzy i Karol Kossakowie, Tadeusz Makowski, Jacek Malczewski, Franciszek Streitt czy Wojciech Weiss.

Jak widać z powyższego zestawienia, wiele nazwisk malarzy powtarza się w różnych działach. Wynika to z faktu, iż świadomie nabywano po kilka prac jednego artysty, różniących się tematyką. Jest to skutkiem pewnej filozofii budowania kolekcji, która przynosi określone konsekwencje. Po pierwsze większy jest jej walor poznawczy, po drugie - kolekcję taką można uzupełniać i rozbudowywać nie ingerując w jej immanentną wartość intelektualną jako pewnej całości.

*tekst na podstawie katalogu do wystawy: P.Chmielewska, S.Chmielewski

"Prywatna kolekcja z Poznania. Malarstwo polskie. Porcelana europejska"*