Polska szkoła plakatu: fakty i mity – wykład Zdzisława Schuberta

13.03.2018 (wtorek), godz. 18.00

wykład w ramach cyklu „Projekt dla…” / koordynacja: Natalia Cieślak

Galeria Sztuki Wozownia, ul. Ducha Św. 6

wstęp wolny

„Polska szkoła plakatu” to termin, wokół którego narosło wiele mitów. Warto przyjrzeć się temu fenomenowi raz jeszcze, szczególną uwagę zwracając na genezę określenia „polska szkoła” oraz zjawiska, jakie bezpośrednio poprzedzały jej pojawienie się (łódzki plakat filmowy). Czynnikami stymulującymi jej rozwój były także wydarzenia wystawiennicze (ekspozycja sztuki meksykańskiej w Warszawie), a także prądy artystyczne, takie jak nurt neorealistyczny w kinie włoskim. Nie do przecenienia była w tym kontekście także rola warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych (pracownie profesorów Henryka Tomaszewskiego i Józefa Mroszczaka) oraz propagowanie idei prawa artystów do eksperymentu czy wprowadzanie do plakatu wątków malarskich. Sukcesy międzynarodowej, postępujące od połowy lat 50. zerwanie z realizmem i adaptacja doświadczeń sztuki nowoczesnej przełożyły się na eksplozję inwencji i swobody warsztatowej twórców „polskiej szkoły”. Szczyt swoich możliwości zaprezentowali oni na początku lat 60. w plakatach dla Opery Narodowej i Teatru Dramatycznego w Warszawie. Z czasem czuć jednak coraz bardziej oznaki przesilenia i powolnej rezygnacji z „barokowej” formy (np. u Tomaszewskiego). Reakcję było też widać w twórczości młodych adeptów warszawskiej ASP: Bronisława Zelka, Marka Freudenreicha i Leszka Hołdanowicza. Schyłek „polskiej szkoły” przyniosła indywidualizacja postaw twórczych najważniejszych projektantów, którzy stają się osobowościami o wyraźnie ukształtowanym obliczu i ugruntowanej na świecie renomie. Koniec tego zjawiska wiąże się także z wyczerpaniem się dotychczasowych źródeł inspiracji, takich jak sztuka abstrakcyjna czy malarstwo gestu, i nadejściem nowych trendów: pop-artu, op-artu, psychodelii i neosecesji.

Zdzisław Schubert (1942) – historyk sztuki, wieloletni pracownik Muzeum Narodowego w Poznaniu. Dzięki jego staraniom w 1968 roku powstała Sekcja Plakatu przy Gabinecie Rycin MNP, przekształcona ostatecznie w samodzielną Galerię Plakatu i Designu. Zorganizował ponad 60 wystaw czołowych polskich twórców plakatu, m.in. Jana Lenicy, Franciszka Starowieyskiego, Jana Młodożeńca, Romana Cieślewicza, Waldemara Świerzego i in. Podsumowaniem jego ponad 40-letniej pracy była wielka ekspozycja „Plakat musi śpiewać” (2011), prezentująca zbiory plakatu poznańskiego muzeum od końca XIX wieku do czasów współczesnych. Jako kurator współpracował także m.in. z Galerią Sztuki Wozownia, przygotowując wystawy w ramach cyklu PERSONA, prezentującego dorobek wybitnych twórców światowego plakatu.

Cykl „Projekt dla…” dofinansowano ze środków Gminy Miasta Toruń