Retrospektywna wystawa fotografii

Roger Ballen „Smutek śmierci". Retrospektywna wystawa fotografii.

21 listopada 2008 - 30 stycznia 2009

Roger Ballen urodził się w 1950 roku w Nowym Jorku. Jako syn wydawcy zdjęć znanej agencji fotograficznej Magnum od najmłodszych lat miał kontakt z najbardziej znanymi postaciami środowiska fotograficznego Nowego Yorku. W wieku 18 lat rozpoczął artystyczną drogę fotograficzną; jego pierwsze zdjęcia dokumentowały aktywistow walczących o prawa człowieka oraz przeciwnikow wojny w Wietnamie. Po skończeniu studiow psychologicznych na University of California w Berkeley w 1972 roku Ballen wyruszył w świat. Podrożował między innymi z Kairu do Cape Town i z Istambułu do Nowej Gwinei.

Od prawie 30 lat Roger Ballen mieszka i pracuje w Johannesburgu, w Południowej Afryce. Jest laureatem wielu prestiżowych nagrod fotograficznych, m.in.: finalistą konkursu Citigroup Prize w Anglii (2000), zdobywcą tytułu Fotografa Roku 2002 na festiwalu w Arles, zdobywcą specjalnego wyrożnienia w konkursie UNICEF Photo of the Year 2001.

Latem 2001 roku, na Photo Espada, jego książka „Outland" (wydana przez Phaidon Press) otrzymała tytuł najlepszej książki fotograficznej roku (The Best Photography Book of The Year Award). W 2002 roku został laureatem nagrody Fotografa Roku (Photographer of The Year Award). Prace Ballena były wystawiane w wielu muzeach w Europie i Stanach Zjednoczonych. Znaczące wystawy indywidualne odbyły się m.in. w Museum of Contemporary Art. W San Diego i Gagosian Galery w Los Angeles. Regularnie wystawia swoje prace w galeriach i muzeach na całym świecie, a jego zdjęcia znajdują się w kolekcjach m.in. Museum of Modern Art w Nowym Yorku, Centrum Georges Pompidou w Paryżu, Muzeum Alberta & Victorii w Londynie czy Stedelijk Museum w Amsterdamie. Istotne miejsce w dorobku artysty zajmują także filmy (m.in. „Selfportrait" (2002).

U początkow artystycznej Roger Ballen dokumentował życie mniejszych i większych wiosek położonych na rolniczych terenach Południowej Afryki, ktore odwiedzał. Pod koniec lat osiemdziesiątych i na początku dziewięćdziesiątych zainteresował się ich mieszkańcami. Wkrotce bohaterowie jego zdjęć zaczęli pozować, prace Ballena coraz częściej były kreowane, przestały być czystym dokumentem.

W 1979 roku opublikował zdjęcia z podroży w postaci pierwszej książki/albumu pt. „Boyhood". Fotografie zgromadzone w albumie „OUTLAND", wydanym w 2000 roku przez Phaidon Press, rownież pochodzą z pierwszego okresu pracy artysty. Jesienią 2005 to samo wydawnictwo opublikowało kolejny album fotografa, zatytułowany „SHADOW CHAMBER". Zdjęcia Rogera Ballena zgromadzone w tym albumie to wstrząsające, wieloznaczne obrazy ludzi, zwierząt i przedmiotow zamkniętych w tajemniczych, przypominających cele więzienne wnętrzach, gdzieś w strefie cienia - między rzeczywistością, a fikcją, na skraju fotografii dokumentalnej, malarstwa, teatru i rzeźby. Robią wrażenie obrazow abstrakcyjnych, ponieważ ich treść jest całkowicie nieokreślona - nie wiadomo kim są bohaterowie, gdzie rozgrywają się poszczegolne sytuacje. Ballen koncentruje się na interakcjach między ludźmi, zwierzętami i przedmiotami zamieszkującymi te tajemnicze wnętrza. Ściany tych dziwnych pomieszczeń są zabazgrane, poplamione, wystają z nich kable, na podłogach walają się rozmaite starocie i śmieci. Psy, kroliki i kocięta wciśnięte są w rożnego rodzaju pojemniki i ramy. Ludzie ukrywają się w pudłach, kulą na brudnych kanapach albo kucają ustrojeni w turbany zwinięte z ich własnych koszul.

W jednym z wywiadow Ballen mowił: „Ludzie mają ogromną świadomość swojego istnienia. Uważam, że odnoszę artystyczny sukces, kiedy prowokuję do egzystencjalnych rozterek. Chcę przeniknąć przez ludzką maskę i zmusić do niepokoju - do tego, aby każdy odkrył sens i znaczenie tego niepokoju".

Ludzie i zwierzęta na fotografiach Ballena robią wrażenie odizolowanych, zagubionych, odseparowanych od reszty świata i jednocześnie całkowicie dla niego nieistotnych. Przedstawiające ich zdjęcia są surrealnym i intrygującym studium psychologicznym. Można powiedzieć, że ostatnie prace artysty odsłaniają zupełnie nowe oblicze fotografii - są tak bliskie malarstwa i rzeźby, że trudno na pierwszy rzut oka skojarzyć je z fotografią.

„Tworczość Rogera Allena jest formą radykalnego, intrygującego subiektywizmu, rodzajem psychologicznej analizy świata samego w sobie, sięgającej wnętrza polityki, wnętrza ideologii, a także wnętrza nas samych".

(Robert Cook, kurator Art Gallery of Western Australia)

„Realność świata Ballena jest zagmatwana, odwzorowuje pewną rzeczywistość poddając ją ściśle określonym i precyzyjnym zabiegom. Stara się porządkować ten świat według reguł określonych przez kulturowe schematy. To świat pełen paradoksow, to świat według Rogera Ballena, gdyż tam gdzie on tak naprawdę uwalnia fotografię z zasady odzwierciedlania, następuje triumf paradoksu. Powoduje on nieustanny ruch i dynamikę w przekraczaniu granicy, transgresję i przechodzenia jednego stanu w drugi, byt w niebyt, przedmiot w ciało, lecz wszystko może ulec przemianie".

(Marek Zieliński)

bilety:

ulgowy: 3zł, normalny: 5,50zł