Twarzą w twarz z udarem

TWARZĄ W TWARZ Z UDAREM druga edycja cyklu wystaw edukacyjnych na temat udaru

Z inicjatywy Fundacji Udaru Mózgu wiosną 2015 r. na ulicach kolejnych polskich miast – Białegostoku, Krakowa, Łodzi i Szczecina – można oglądać wystawę edukacyjną na temat udaru mózgu pod hasłem „Manifest udarowy”. Na ekspozycję składają się portrety i historie osób, które doświadczyły tej choroby. Dzięki wystawie można zapoznać się również z podstawowymi informacjami o udarze – jego przyczynach i profilaktyce, leczeniu oraz rehabilitacji. Projektowi towarzyszy stworzona specjalnie na tę okazję strona internetowa www.manifestudarowy.pl.

Jest to już druga edycja przedsięwzięcia – jesienią 2014 r. ekspozycję można było obejrzeć w Gdańsku, Warszawie, Katowicach, Wrocławiu i Poznaniu. W tym roku wystawę można było już zobaczyć w Białymstoku, Krakowie oraz Łodzi, natomiast kolejna odsłona ma miejsce w Szczecinie, w dniach 13 – 25 maja, na ul. Księcia Bogusława X (tzw. Deptak Bogusława). Wystawie został przyznany Mecenat Miasta Szczecin.

Wystawa prezentuje historie osób, które przeżyły udar i zgodziły się podzielić swoimi doświadczeniami. Ten głos jest niezwykle cennym, ponieważ potrzeba edukacji społecznej na temat udaru i ryzyka związanego z tą chorobą nadal jest ogromna. Dlatego wystawa "Manifest udarowy" już po raz kolejny pojawia się w przestrzeni publicznej. Cieszymy się, że budzi zainteresowanie – mówi Adam Siger z Fundacji Udaru Mózgu. – Rocznie w Polsce udar dotyka 70 tys. osób, a 30 tys. z jego powodu umiera. Wiedza na temat profilaktyki udaru i objawów tej choroby może uratować ludzkie życie.

Udar mózgu to trzecia, po chorobach serca i nowotworach, przyczyna śmierci i pierwsza przyczyna trwałej niepełnosprawności występująca wśród osób dorosłych. Aż 30% osób umiera w wyniku udaru mózgu w ciągu pierwszego miesiąca od zachorowania. 20% chorych, którzy przeżywają ostrą fazę udaru wymaga stałej opieki, a 30% pomocy w niektórych czynnościach życia codziennego.

Pana Krzysztofa (45 lat) udar zaskoczył w pracy - Idąc korytarzem zauważyłem, że moja lewa stopa zaczyna się dziwnie zachowywać, źle widziałem, wsiadłem z powrotem do samochodu i przejechałem kawałek. (…) Byłem coraz bardziej przestraszony, właściwie nawet pomyślałem, że umieram, zadzwoniłem do żony i pożegnałem się – mówi Krzysztof. – Dopiero później dowiedziałem się co to jest udar, wcześniej nic nie wiedziałem na ten temat.

Pani Barbara (66 lat), kolejna bohaterka wystawy również nie znała objawów choroby, która ją dotknęła – Pewnego dnia obudziłam się rano i stwierdziłam, że mam sparaliżowaną lewą stronę ciała. Prawie nic nie wiedziałam o udarze mózgu, więc nawet nie skojarzyłam, że coś takiego właśnie mi się przytrafiło. Udar był dla mnie prawdziwą katastrofą: wcześniej byłam bardzo aktywna, sprawna i ogromnie niezależna. Całe życie miałam problem z proszeniem kogokolwiek o pomoc - nagle, z dnia na dzień, zostałam do tego zmuszona.

Udar mózgu dotyka również ludzi młodych, o czym świadczy historia Kasi (31 lat), która doświadczyła choroby przed trzydziestym rokiem życia – Moje życie całkowicie zmieniło się po udarze. Wcześniej uprawiałam sport, lekkoatletykę, teraz niestety nie mogę. Jestem niezależna, ale trzy lata trwało zanim doszłam do siebie – mówi Kasia.

W przypadku pojawienia się objawów udaru niezwykle istotne jest ich szybkie rozpoznanie i natychmiastowe wezwanie pogotowia. Im szybciej od wystąpienia objawów zostanie zastosowane odpowiednie leczenie, tym większe szanse na przeżycie i powrót do pełnego zdrowia. Niezwykle ważna jest także rehabilitacja – szybko rozpoczęta znacząco redukuje wczesne powikłania udaru i ma kluczowe znaczenie dla jakości życia osoby po udarze.

Ryzyko udaru mózgu można skutecznie ograniczać. Modyfikacja czynników ryzyka choroby nie tylko wpływa na obniżenie zapadalności, ale również na sam przebieg choroby. Profilaktyka pierwotna ma na celu obniżenie ryzyka u osób bez objawów choroby – polega głównie na wpływie na tzw. modyfikowalne czynniki ryzyka udaru (z badań wynika, że odpowiadają one za 90% ryzyka), wśród których możemy wyróżnić elementy stylu życia (np. brak aktywności fizycznej, zła dieta, palenie papierosów) oraz schorzenia takie jak nadciśnienie tętnicze, czy cukrzyca. Do ważnych czynników ryzyka należą także arytmie serca, z których najczęściej występującą jest migotanie przedsionków, na które cierpi nawet ok. 400 000 Polaków. Migotanie przedsionków stanowi przyczynę blisko 20% niedokrwiennych udarów mózgu, charakteryzujących się szczególnie ciężkim przebiegiem – połowa pacjentów umiera w pierwszym roku od wystąpienia udaru. U osób cierpiących na choroby, których następstwem może być udar mózgu konieczne jest stosowanie odpowiednich terapii zgodnych z aktualnymi wytycznymi towarzystw naukowych.

W przypadku wystąpienia udaru ze względu na częste nawroty choroby niezwykle istotna jest także profilaktyka wtórna. Po przebytym udarze niedokrwiennym ponowne wystąpienie choroby w ciągu roku dotyczy 6%-12% chorych, a w ciągu 5 lat 40%-50%. Dlatego też po pierwszym udarze należy stosować odpowiednie leczenie.

Czynniki ryzyka udaru mózgu Czynniki, na które mamy wpływ: • nadciśnienie tętnicze • choroby serca (np. migotanie przedsionków) • cukrzyca • palenie tytoniu • nadużywanie alkoholu • otyłość • wysoki poziom cholesterolu

Czynniki, na które nie mamy wpływu: • wiek (prawdopodobieństwo udaru rośnie wraz z wiekiem) • płeć (do udaru częściej dochodzi u mężczyzn) • czynniki genetyczne

Objawy udaru mózgu Najczęściej występujące objawy udaru mózgu to: • Asymetria twarzy – niedowład lub porażenie mięśni po jednej stronie twarzy (np. opadanie kącika ust) • Niedowład lub porażenie połowicze kończyn górnych lub dolnych • Zaburzenia mowy – mowa bełkotliwa, niezrozumiała • Zaburzenia widzenia • Utrata równowagi i zawroty głowy

Manifest udarowy Przygotowany przez Fundację Udaru Mózgu dokument „Manifest udarowy” jest wyrazem dążenia do poprawy opieki udarowej. W przekonaniu FUM celami, jakie należy postawić przed systemem opieki zdrowotnej, powinny być: • zredukowanie liczby udarów, • zmniejszenie umieralności z powodu udarów, • zmniejszenie poziomu niepełnosprawności wywołanej udarem, • poprawienie sytuacji osób po udarze oraz zwiększenie dostępności do specjalistycznych świadczeń medycznych.

Fundacja Udaru Mózgu Fundacja Udaru Mózgu powstała w 2009 roku. Jej misją jest poprawa sytuacji chorych po udarze oraz propagowanie zachowań zapobiegających chorobom naczyniowym mózgu. W tym celu Fundacja prowadzi liczne działania o charakterze informacyjnym i edukacyjnym. Fundacja Udaru Mózgu, jako jedyna polska organizacja jest członkiem Stroke Alliance for Europe oraz partnerem World Stroke Organization.

Więcej informacji • manifestudarowy.pl – strona internetowa towarzysząca wystawie Manifest Udarowy. Zawiera historie osób, które doświadczyły udaru i dzielą się swoim doświadczeniem. Umożliwia także pobranie i wyrażenie poparcia dla „Manifestu udarowego” – dokumentu opracowanego przez FUM, w którym zawarte są postulaty dotyczące zmian w systemie opieki zdrowotnej w zakresie udaru mózgu • www.fum.info.pl – strona internetowa Fundacji Udaru Mózgu • www.stopudarom.pl – strona internetowa poświęcona związkowi pomiędzy udarem mózgu a migotaniem przedsionków – najczęściej występującą arytmią serca, której najgroźniejszym powikłaniem jest udar • www.poudarzemozgu.pl – strona zawierająca informacje przydatne dla osób po udarze oraz ich rodzin