Dorota Nieznalska, Kolekcja Institut für Deutsche Ostarbeit
- od: 1 września 2017, piątekdo: 29 października 2017, niedziela
W podejmowanych od kilku lat badaniach nad metodami zorganizowanego systemu propagandy Dorota Nieznalska w wystawach przywołuje postaci wojen i konfliktów I i II wojny światowej (Suur-Suomi / Wielka-Finlandia) i historie miejsc (Kult pamięci! Tannenberg-Denkmal ). Analizując artefakty i głównie fotograficzne dokumenty historyczne na ich temat, dokonuje ich wiwisekcji. Dotyka wątków współcześnie zapomnianych, czasem wypieranych przez bezpośrednie ofiary, aby opowiedzieć nam o sposobach manipulowania w systemach totalitarnych. Wykazuje, jak te strategie są powtarzalne, zaczynając od dzielenia ludzi na kategorie rasowe, etniczne, narodowościowe, poprzez przymuszanie do prezentowania określonego światopoglądu, tłamszenie indywidualności, traktowanie odmiennych tradycji jako gorszych, bo obcych, aż po instrumentalizację metod nauki dla tworzenia nowych mitologii homogenicznego państwa.
Kanwą dla wystawy Kolekcja Institut für Deutsche Ostarbeit (IDO) [Instytutu Niemieckiej Pracy na Wschodzie] stała się działalność tytułowej niemieckiej placówki badawczej utworzonej przez faszystów w 1940 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Jej prezesem był dr Hans Frank, Generalny Gubernator i minister rządu Hitlera. W skład IDO wchodziło kilka sekcji, niezwykle ciekawą z dzisiejszej perspektywy, bo służącą „inwentaryzowaniu wizerunków” ludności, była Sektion Rassen-und Volkstumsforschung [Sekcja Rasowa i Ludoznawcza]. Jej zadaniem była dokumentacja antropologiczna, w tym pomiary i przede wszystkim fotograficzne wizerunki postaci. Dokumentowano także rodzaj zabudowań mieszkalnych ludności łemkowskiej, polskiej, romskiej, ukraińskiej i żydowskiej.
Dorota Nieznalska poddaje refleksji różnorodne wykorzystanie narzędzi antropologii i etnografii oraz historii sztuki. Ukazuje uwikłanie nauki w totalitaryzm, a także dwuznaczny status neutralnych i niewinnych na pierwszy rzut oka krajoznawczych i etnograficznych fotografii. Pracując na cyfrowym zapisie kolekcji IDO, artystka przeniosła wybrane portrety na szkło, dzięki czemu powstał ponadczasowy zapis w ambrotypii. Powrót do dawnej techniki szlachetnej fotografii przywraca portretowanym odebraną im ponad 70 lat temu godność. Temat odbieranych rodzicom dzieci „czystych rasowo” artystka podejmuje w sposób wyjątkowo poruszający, m.in. w odniesieniu do badań IDO w podkarpackiej wsi Haczów, której ludność cechował aryjski typ urody. W haczowskich dzieciach, wśród których większość miała jasne włosy i oczy, upatrywano potomków skandynawsko-germańskich plemion. Tak postawione wnioski w prosty sposób „uzasadniały” powody utworzenia sierocińców, tzw. Lebensborn, gdzie miała być realizowana metoda tworzenia jednostki czystej rasowo, pozbawionej sentymentalnych potrzeb i wyznającej jedyny słuszny pogląd narodowego socjalizmu. O tej niechlubnej historii opowiadają rzeźbiarskie obiekty i archiwalny film na ekspozycji.
Przywołując archiwa fotograficzne tworzone przez III Rzeszę w jednej z najstarszych polskich placówek naukowych, autorka z właściwą sobie odwagą przedstawia fakty i dokumentacje przetworzone w artystyczną formułę instalacji, fotografii, grafiki i obiektów. Warto przemyśleć tę mało znaną kartę historii II wojny światowej, która do 2008 roku pozostawała poza polskimi zasobami. Całe archiwum IDO zostało w 1945 roku ukryte w Bawarii, a po zajęciu jej przez wojsko alianckie przewiezione do Waszyngtonu. Dopiero 9 lat temu, trafiło w polskie ręce, do Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej oraz Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, z którego to zasobu artystka skorzystała w wystawie.
Dorota Nieznalska przywołuje zapomniane i drażliwe fakty bez kontrowersji, ale w odwołaniu do perspektywy własnej rodziny, którą poddano przymusowemu wysiedleniu w ramach Akcji Wisła. Właśnie mija 70. rocznica zakończenia tego pacyfikacyjnego i pełnego przemocy działania polskiego wojska, interpretowanego często jako czystka etniczna.
Dorota Nieznalska (ur. 1973 w Gdańsku) – rzeźbiarka, artystka wizualna, autorka prac wideo i fotografii. Absolwentka Wydziału Rzeźby w Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, gdzie w 2013 uzyskała stopień doktora. W latach 2010–2017 wykładowczyni na Wydziale Intermediów. Współpracowała z Galerią Wyspa i Fundacją Wyspa Progress w Gdańsku. Autorka wielu wystaw indywidualnych i prac zrealizowanych w ramach programów rezydencyjnych m.in. w Finlandii, Szwecji, Niemczech. Oskarżona o obrazę uczuć religijnych w 2001, została uniewinniona w 2010. Jej twórczość stała się przyczynkiem do podjęcia szerokiej dyskusji na temat granic wypowiedzi w sztuce. Prace Nieznalskiej znajdują się w kolekcjach m.in. Muzeum Narodowego w Gdańsku, Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Galerii Arsenał w Białymstoku, Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku, Norrtelje Konsthalle w Szwecji, Kunstforum Ostdeutsche Galerie w Regensburgu.
Małgorzata Taraszkiewicz-Zwolicka
Miejsce: Muzeum Narodowe w Gdańsku/Gdańska Galeria Fotografii (Zielona Brama), Termin: 02.09.2017 r.- 29.10.2017 r., Wernisaż: 01.09.2017 r., godz. 18.00, Kuratorka: Małgorzata Taraszkiewicz-Zwolicka, Współpraca: Mariola Balińska, Maja Bieńkowska, Natalia Helman, Dariusz Sitek, Aleksandra Wolter.
Wystawa zrealizowana ze środków Miasta Gdańska w ramach Stypendium Kulturalnego Miasta Gdańska.
Organizatorzy wystawy dziękują: Instytutowi Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego Narodowemu Archiwum Cyfrowemu
Muzeum Narodowe w Gdańsku/Gdańska Galeria Fotografii (Zielona Brama) ul. Długi Targ 24, Gdańsk 80-288, Tel. +48 58 307 59 12 wew.117,118,119 e-mail: ggf@mng.gda.pl http://www.facebook.com/MuzeumNarodoweGdansk https://www.facebook.com/gdanskagaleria/ http://www.mng.gda.pl
600 lat kontaktów polsko-tureckich 1414–2014
12 stycznia 2015 - jest więcej terminów
Muzeum Narodowe w Gdańsku / Oddział Zielona Brama
Długi Targ 24 Gdańsk
13 629sztuka
Leszek Krutulski. Codziennie
31 grudnia 2014 - jest więcej terminów
Muzeum Narodowe w Gdańsku / Gdańska Galeria Fotografii
Grobla I 8/11 Gdańsk
13 173sztuka
21. Dekalog Solidarności
od: 11 grudnia 2013 do: 10 grudnia 2014
Ośrodek Kultury Morskiej
Tokarska 21-25 Gdańsk
27 143sztuka
21. Dekalog Solidarności
od: 11 grudnia 2013 do: 10 grudnia 2014
Ośrodek Kultury Morskiej
Tokarska 21-25 Gdańsk
27 274sztuka
Annie Vigier i Franck Apertet (les gens d’Uterpan) - Topologia Gdańska
22 września 2014 - 18:00
CSW Łaźnia
ul. Jaskółcza 1 Gdańsk
10 388sztuka
Wystawa plenerowa MANIFEST UDAROWY
od: 28 sierpnia 2014 do: 9 września 2014
Galeria Bałtycka
Grunwaldzka 141 Gdańsk
14 556sztuka
Freedom Express wyruszył z Gdańska
1 września 2014 - jest więcej terminów
Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia
Jaskółcza 1 Gdańsk
9 150sztuka
XXXVII Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej, Chóralnej i Kameralnej Gdańsk 2014
29 sierpnia 2014 - jest więcej terminów
Bazylika Mariacka, Wniebowzięcia NMP
Podkramarska 5 Gdańsk
15 917sztuka
Eugeniusz Gerlach – wystawa malarstwa – LINIA I KOLOR
27 sierpnia 2014 - 17:00jest więcej terminów
Galeria ZPAP
Mariacka 46/47 Gdańsk
15 256sztuka
Chór Kameralny 441Hz & Karolina Wiśniewska
25 lipca 2014 - 20:15
Bazylika Mariacka, Wniebowzięcia NMP
Podkramarska 5 Gdańsk
25 220sztuka
Piątek 11.07.2014 - Małgorzata Skorupa & Bogusław Grabowski
11 lipca 2014 - 20:15
Bazylika Mariacka, Wniebowzięcia NMP
Podkramarska 5 Gdańsk
14 224sztuka
37 MFMOCHiK - 4 lipca 2014- Rafał Sulima (Białystok)
4 lipca 2014 - 20:15
Bazylika Mariacka, Wniebowzięcia NMP
Podkramarska 5 Gdańsk
24 885sztuka
Stacja Warszawa
24 kwietnia 2014 - 15:15jest więcej terminów
Helikon
Długa 57 Gdańskjest więcej miejsc
786 296kino
V Festiwal Temparatury im. Fahrenheita
6 października 2013 - 14:00- 23
Targ Węglowy
Targ Węglowy Gdańsk
14 510sztuka
Inne / Others - Burdzińska, Cupiał, Kwapisz-Grabowska
28 września 2013 - 17:00
Galeria Pionova
ul. Olejarna 2 Gdańsk
10 539sztuka
XXXVI Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej Chóralnej i Kameralnej Gdańsk 2013
od: 5 lipca 2013 do: 13 września 2013
Bazylika Mariacka Gdańsk
Podkramarska 5 Gdańsk
18 644sztuka
XXXVI Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej, Chóralnej i Kameralnej Gdańsk 2013
9 sierpnia 2013 - 20:15
Bazylika Mariacka, Wniebowzięcia NMP
Podkramarska 5 Gdańsk
16 194sztuka