„Ekslibris secesyjny - wstęp do wystawy” ze zbiorów Władysława Owczarzego z Karwiny (CR)

Ze względu na bezpieczeństwo Autora i Gości, wystawa odbędzie się bez wernisażu, spotkania z Autorem i jego prelekcji o secesji w ekslibrisie. W związku z tym wystawa właściwa jest przeniesiona na kwiecień 2021, a teraz będzie można zobaczyć jedynie reprodukcje części tych ekslibrisów. Ale mimo to zapraszamy do Galerii, a zwłaszcza na jej stronę, Zoneramę i facebook, gdzie wystawa będzie pokazana online.

Secesja – styl w sztuce europejskiej ostatniego dziesięciolecia XIX wieku i pierwszego XX wieku, zaliczany w ramy modernizmu. Istotą secesji było dążenie do stylowej jedności sztuki, dzięki łączeniu działań w różnych jej dziedzinach, a w szczególności rzemiosła artystycznego, architektury wnętrz, rzeźby, malarstwa i grafiki. Zapowiedzi typowych dla secesji form i elementów odnaleźć możemy już w Anglii i Francji długo przed rozkwitem stylu. Charakterystycznymi cechami stylu secesyjnego są płynne, faliste linie, ornamentacja abstrakcyjna bądź roślinna, inspiracja sztuką japońską, swobodne układy kompozycyjne, asymetria, płaszczyznowość i linearyzm oraz subtelna pastelowa kolorystyka. We Francji i w krajach anglosaskich styl ten nazywany jest art nouveau, w Niemczech i Austrii Jugendstil lub Sezessionstil, we Włoszech stile foreale lub stile liberty, w Polsce sztuka Młodej Polski, a w Czechach Secese. W drugiej połowie lat 90. XIX w. styl rozpowszechnił się w całej Europie.

Okres Młodej Polski zadziwiał wszechstronnością i rozległością zainteresowań we wszystkich dziedzinach sztuki. W tym okresie zaczynają się też odradzać sztuki graficzne, zauważamy próby nowych technik, rozwija się zdobnictwo artystycznego drukarstwa. W Warszawie wychodzi „Chimera”, która obok krakowskiego „Życia”, stała się trybuną młodopolskich pisarzy i artystów. Kolekcjonerzy i bibliofile zaczynają szukać nowych form sygnowania swoich zbiorów bibliotecznych, a nowa inteligencja pochodzenia ziemiańskiego traci swoją heraldyczną odrębność. Herb jako sygnet nie oddaje wielorakości zainteresowań nowoczesnego właściciela zbiorów. Powstają nowe ekslibrisy, będące typowym tworem tych czasów – symboliczne w treści i secesyjne w rysunku. Jak wiemy ex libris to miniaturowa grafika, którą wklejano na wewnętrzną stronę okładki książki, a oznaczającą właściciela biblioteki, czy księgozbioru.

Na wystawie obejrzeć można szeroki przekrój secesyjnych ekslibrisów z całej Europy. Są tu typowe secesyjne przykłady, obok zaś, inspirowane stylem, późniejsze ekslibrisy, które stały się poszukiwanymi miniaturami przez zamawiających bibliofilów. Znajdziecie więc piękne przykłady polskich secesyjnych ekslibrisów, jak chociażby autolitografię Antoniego Stanisława Procajłowicza, czy też znaki Rudolfa Mękickiego, Antoniego Gawińskiego i in. Oczywiście nie mogło zabraknąć Alfonsa Muchy, czołowego przedstawiciela secesji, ale i innych Czechów – Oskara Fiali, Otakara Śtafa, Karla Śimunka i in. Z niemieckojęzycznych krajów podziwiać można np. Alfreda Liebinga, Adolfa Kunsta, Erharda Amadeusa Diera, i wielu innych. Pięknymi przykładami secesji są np. ekslibrisy Hiszpanów Joaqima Ranarta i Garcii, Roberta Sabate, czy Antonio de Guazella y Ayrive. Wymienić należałoby też Węgrów Kozmę Lajosa i Attilę Sassy „Agillona” i wielu, wielu innych artystów z całej Europy.

Oczywiście znajdziecie też przegląd najważniejszych technik graficznych – od miedziorytu, akwaforty, drzeworytu, linorytu, litografii po cynkografie. Dla urozmaicenia na jednej z plansz odnajdziecie przykłady nawiązującego do secesji stylu art deco i późniejszego kubizmu. (o-w)