WIĘZI NATURALNE

B. S. M. BAŁDYGA

Wystawa Więzi naturalne jest prezentacją odbywająca się równocześnie w dwóch galeriach Ośrodka. We wnętrzu Galerii Zamkowej eksponowane są grafiki małżeństwa: Barbary i Stanisława Bałdygów, natomiast w Galerii Jadwiga prace ich córki Małgorzaty. Wszyscy ukończyli wyższe studia plastyczne na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Barbara i Stanisław dyplomy, w zakresie grafiki artystycznej, obronili w pracowni prof. Edmunda Piotrowicza i prof. Ryszarda Krzywki w 1970 r, Małgorzata w pracowni wypukłodruku prof. Józefa Słobosza w 1997 r. Wszyscy zajmują się grafiką warsztatową, wydawniczą, reklamową oraz projektowaniem graficznym. W Lublinie, gdzie mieszkają, wspólnie prowadzą własna firmę wydawniczą. Podstawowym źródłem inspiracji twórczości wszystkich trojga jest natura, fascynacja jej różnorodnością i tajemniczością. Kreowane przez nich plastyczne wizje to opowieści na temat rzeczywistości poznawanej zmysłowo, przefiltrowanej przez pryzmat własnej indywidualności i artystycznych doświadczeń. Prezentują jednak trzy odmienne wizje natury, zarówno pod względem formalnym jak i stylistycznym. Własnymi ścieżkami konsekwentnie dążą do artystycznego exemplum, doskonałego poznania reguł rządzących przyrodą. Barbara Sosnowska-Bałdyga na początku swych twórczych poszukiwań jako temat prac wybrała świat podmorskiej fauny i flory. Bohaterami tych grafik zostały fantastyczne ryby i rytmicznie falujące rośliny. Następnie skoncentrowała się na przedstawianiu martwych natur, składających się wyłącznie ze szklanych waz, pater i dzbanków. Kompozycje jej ostatnich grafik opierają się na światłocieniowych kontrastach przy ograniczaniu środków artystycznego wyrazu. Z jednolitej, czarnej płaszczyzny tła jej suchorytów oraz grafik komputerowych wyłaniają się delikatnie oświetlone kształty. Czarna materia tła jest swoistym ekranem, przez który przenikają przedmioty pochodzące z potocznej rzeczywistości lub syntetyczne, zgeometryzowane formy. Są to, swobodnie unoszące się w przestrzeni, spiralne i powyginane formy, oscylujące na granicy przedmiotów realnych i rzeczy fantastycznych. Kształty te odcinają się z czarnej strefy pustki dzięki światłu, padającemu z nieokreślonego źródła. Dramatyzm światła i mroku został tu wykorzystany w sposób wyjątkowy. Kontrastowe kompozycje sprawiają wrażenie zestawienia przeciwstawnych zjawisk natury. Jak określił Wojciech Skrodzki: wszystko to składa się na możliwość kształtowania własnej wizji, intrygującej i niepokojącej, wciągającej w swą metafizyczną głębię, paradoksalnie łączącą dynamikę z trwaniem, I w sposób przekonywający skłaniającą widza do kontemplowania jej. Stanisław Bałdyga, autor 18 wystaw indywidualnych i ponad 100 zbiorowych w kraju i za granicą, od 1987 r. tworzy wyłącznie linoryty punktowe. Jest to technika druku wypukłego pozwalająca na dużą precyzję rysunku i interesujące efekty światłocieniowe. Tworzy cykle graficzne poświęcone nieustannej zmienności przyrody. Kompozycje jego prac to autonomiczne struktury, będące wynikiem wnikliwej obserwacji i analizy praw rządzących naturą. Świat w jego pracach jest zawsze niedookreślony, przez co nabiera metafizycznego wymiaru. Artysta przedstawia struktury ziemi, skał, wirującej materii i przenikających się form kulistych, jakby planet. Cechy linorytów Stanisława Bałdygi to niemal namacalne, rzeźbiarskie potraktowanie każdego fragmentu kompozycji. Materia-przedmiot studium graficznego, zdaje się być trójwymiarowa, osadzona w głębi czarnych teł przenikających się z pełnymi delikatności i subtelności światłocieniowej srebrzystościami ulotnych bieli, jakby wydobytych z mroku księżycową poświatą. Obrazy te, tajemnicze i romantyczne, same stają się źródłem emanacji fosforyzujących świateł. Operując niedosłownością, czy nawet nieokre-ślonością kreowanej materii, artysta wprowadza nas w światy baśniowych odrealnień, nie mających odniesień do doświadczanej rzeczywistości - uważa Kazimierz Parafianowicz. Język artystycznej wypowiedzi Małgorzaty Bałdygi-Nowakowskiej bliski jest zarówno abstrakcyjnemu postrzeganiu rzeczywistości jak i analizie organicznych, występujących w przyrodzie form. Jej linoryty charakteryzują się harmonijnym współgraniem przeciwieństw - światła i cienia oraz czerni i bieli. Jest to świat sprowadzony do systemu znaków, powtarzających się i przenikających prostych elementów. Za pomocą rytmicznych, pulsujących układów plam, linii, owali autorka wyraża zachwyt nad mikroprzestrzenią świata, nad różnorodnością jego cząsteczek.